Almalı mı? Satmalı mı?

Fiyat hareketliliğinin yüksek olduğu bir yılın ardından hemen hemen herkesin aklında bu soru dönüp duruyor. Almak için doğru zaman mı? Yoksa satmak için mi doğru zaman? Aslında benim yıllardır söylediğim bir noktaya geliyor konu; gayrimenkulün bir yatırım aracı olduğu gerçeği. Bunu söylediğim zaman çoğu zaman özellikle alıcı adaylarından “yatırım için değil, oturum için alıyoruz” cevabı gelir. Ve hatta bazen gayrimenkul danışmanlarından da arayış içinde bulundukları zaman sohbet ettiğimizde alıcısının yatırım için almadığı konusunda beni ikna etmeye çalıştığına şahit olurum. Büyük harflerle yazıyorum ki GAYRİMENKUL BİR YATIRIM ARACIDIR.

İster kabul edin, ister etmeyin milyonlarca liranın el değiştirdiği bir alış veriş neresinden tutarsanız tutun bir yatırım değeri taşır. Zaten bundan sebeptir ki satarken mülk sahibi zarar etmeyeyim, ucuza gitmesin diye düşünürken; alıcı ise ucuza alayım, pahalıya almayayım diye kılı kırk yarar. Gayrimenkul yatırım aracı değilse o zaman ne satarken ne de alırken bu kadar düşünmememiz lazım ve eğer biz bu düşünce içinde bir satış veya alım yapıyorsak işin yatırım boyutunda kararlar veriyoruzdur. İstisnaları olabilir ancak özünde tekrar ediyorum ki gayrimenkul bir yatırım aracıdır.

Yazının başlığına gelirsek; benim yine inat ettiğim konulardan biri alım ya da satım yaparken bunun net doğru bir zamanı olmadığı yönündedir çünkü değişkenleri kontrol etmediğimiz bir ortamda net ve kati söylemlerde bulunamayız. Zaten öyle olabilse 2021 Ekim ayında elimizde ne var ne yok satar gayrimenkul alırdık herhalde. O halde elimizdeki yegane çıkış yolu alım ya da satım yaparken beklentilerimizi o anki piyasa gerçekleri ile harmanlayarak ve işin uzmanlarından destek alarak hareket etmektir. En iyi piyasada alım yapıp zarar eden, en kötü piyasada satış yaparak kar eden birçok örnek var benim içinde bulunduğum 20 yıl içerisinde şahit olduğum. Burada önemli olan nokta elimizdeki gayrimenkulü satacaksak oradan gelecek parayı nasıl değerlendireceğimiz, tam tersi bir durumda alım yapıyorsak ise o parayı başka türlü değerlendirmemiz halinde risklerimiz ve bizim beklentimiz nedir ışığında bir yol çizebilmektir. Alım veya satımı yaptıktan sonra ise geriye bakmamak burada kritik noktalardan biridir çünkü geri dönüp zamanda yolculuk edemeyeceğimize göre alan almış, satan satmıştır penceresinden bakarak hayata devam etmektir ki bunu yapabilmek ise zor olandır. Zaten o yüzden sektörde çok mülk sahibi görmüşümdür ki 10 yıl önceki aldığı bir mülkü o günkü dolar kurundan veya işine altın kuru geliyorsa o kur üzerinden hesaplayıp 10 yıl sonra o kura kar ekleyip satışa çıkartmakta inat eden. Hadi 3 ay önceki veya 6 ay önceki kur dikkate alınabilir diyelim de 10 yıl önceki kuru referans almak nasıl bir mantıktır diye düşündüğümde hep bulduğum cevap kişinin bakış açısının yanlış bir yatırım algoritmasına sahip olduğudur.

Bununla birlikte kişinin yatırım mantığını tetikleyen diğer unsur risk alabilme cesaretidir ki gayrimenkul gibi riskin göreceli az olduğu bir piyasada yatırıma alışmış birinin diğer yatırım fırsatlarını çok ciddiye almayacağı açıktır. Böyle kişiler açısından gayrimenkul almak nihai hedef olduğundan alırken de satarken de belli başlı basit dinamiklerle hareket etmek çok olağan ve bir o kadar da uzundur. Keza bunun tam tersi de geçerlidir, belli bir risk sınırının üzerinde yatırım yapmaya alışmış kişiler açısından gayrimenkul alımı doğru şartlar sağlanmadığında gereksiz bir yatırım unsurudur. Ve yine şunu söyleyebilirim ki daha riskli piyasalarda yatırım yapmayı becerebilen kişiler açısından gayrimenkulünü satma kararı çok anlık alınabilmektedir. Risk iştahı dediğimiz yatırım jargonu burada devreye girer ki başka bir mecrada daha iyi bir kazanç söz konusu ise gayrimenkulünü satma kararı çok hızlı alınabilmektedir.

Peki gayrimenkul danışmanları açısından durum nedir? Açıkçası yaptığı işe salt ev göstermek olarak algılayanlar için durum çok zordur. Gayrimenkul danışmanlığı mülk sahibini ve alıcı adaylarını analiz etmediğiniz sürece çok sıkıcı ve şansa dayalı bir iştir. Analiz etmeye başladığınızda ise işin keyifli kısmı masaya gelir ki zaten bir danışmanı bu sektörde uzun yıllar tutan da bu keyifli kısımdır. Çünkü o noktaya geldiğinizde yaptığınız işin ev göstermek değil, bir süreç yönetimi olduğunu kavrarsınız ki bu da sizi her zaman motive ve keyifli kılar.