Assos, Kadırga Koyu ve Midilli Adası

Kadırga deyince akla, Assos’dan başka İstanbul ve Trabzon gelir ama Kadırga Koyu denilince bu ismi kimse karıştırmaz. Mavi bayraklı denizi ve pırıl pırıl suyu gelenlerin hep aklında kalmıştır.

Peki bu isim nereden geliyor? Tarihte hep kader birliği etmiş olduğu Midilli Adası’nın fethi sebebiyle almıştır. İstanbul’un fethinden sonra boğazlara tamamen hakim olan Osmanlı donanması Ege denizinde de hakimiyetini arttırmak için 1456 da İmroz, Taşoz, Semendirek ve Limni adalarını da ele geçirdiler.

1456’da Fatih Sultan Mehmed Hanın emriyle Sadrazam Mahmud Paşa, Midilli’nin fethine memur edildi. Kendisi de kuvvetli bir kara ordusu ile Bursa’dan gelip Balıkesir üzerinden geçerek Midilli adasının tam karşısında bulunan Ayazmend’e (bugün Altınova) gelmiş, askerlerini buradan Midilli’ye geçirmişti.

Midilli adası gerek limanları, gerek Anadolu sahiline yakınlığı, Ege denizine hakimiyeti ve zenginliği bakımından çok önemli bir konumdaydı. Fatih’in Akdeniz’e hakim olma düşüncesinin gerçekleşmesi için daha büyük gemilere, daha güçlü donanmalara, tersanelere ve denizcilik malzemelerine ihtiyaç vardı. Fatih Sultan Mehmet bunun için daha önce Osmanlı donanmasının kurulmasında ve İstanbul’un fethinde çalışmış olan Türkmen oymaklarının bir kısmını sahile getirerek, Kazdağları’ndan kesilen kerestelerle yeni gemiler inşa ettirdi. Donanmanın ‘’kadırga’’ adı verilen büyük gemileri Behramkale’ye yakın körfezde demir attılar. Koy böylece bu adı aldı.

1462 sonbaharında yirmi yedi gün süren bir direnmeden sonra, ada tamamen Türkler tarafından feth edilmişti. Sultan Fatih adanın ele geçirilmesinden sonra burada köklü değişiklikler yaptı. Direnişte bulunanların bir kısmını sürdü, , tarımla uğraşan yerli halkı vergiye bağlayarak orada bıraktı adayı Türklerin yerleşimine açtı. Anadolu’da konup göçmekte olan bazı aşiretleri Midilli adasına getirtip iskân ettirdi.

1502’de Venedik ve Fransızlar Midilli’yi ele geçirdiler. Fakat Saruhan Valisi Korkut Çelebi ve Hersekoğlu Ahmed Paşa adayı geri aldılar. Bu tarihten sonra Midilli, 16. yüzyılda Türk denizcilerinin Akdeniz’e açılmak için kullandıkları bir deniz üssü ve bir sancak oldu. Oruç Reis, Barbaros gibi Ünlü Türk denizcileri Midilli’yi merkez yaparak Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini tesis ettiler. On yedinci yüzyılda Girit’in fethi esnasında boşalan adaya saldıran Fransız ve Venedikliler püskürtüldüler. On dokuzuncu yüzyılın başlarında gelişen Yunan milliyetçilik hareketleri adaya sıçramadı. 1830’da Yunan Devletinin kurulmasından sonra da Midilli’nin Osmanlı Devletine bağlılığı devam etti. Yirminci yüzyılın başlarında Avrupa devletlerinin baskılarına uğrayan ada, Trablusgarb Harbinde İtalyanların işgaline uğradıysa da antlaşmayla Osmanlı Devletine bırakıldı.

Balkan Harbinden sonra imzalanan 13 Şubat 1914 tarihli Londra Antlaşmasıyla Yunanistan idaresine verilen Midilli Adası, Birinci Dünya ve İstiklal Harbinden sonra 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşmasıyla da, askeri üsler ve askerden tecrid edilmek şartıyla aynı devlete bırakılmıştır. İkinci Dünya Harbinde Almanya ve İtalya tarafından işgal edilen Midilli Adası, bugün Yunanistan’ın idaresindedir.

Güzel günler dileğiyle hoş kalın, hoşça kalın.