Bireyin ilk çocukluk döneminde anne ile (veya ilk bakım vereniyle)kurduğu bağlanma şekli ileriki dönemde kişinin eşiyle, arkadaşlarıyla, çocuğuyla ve diğer kurduğu tüm ilişkilerdeki bağlanma şekline benzemektedir. Anne bebeğine ne şekilde davrandıysa, bebek büyüdükçe ilişkilerini bu davranışlar üzerinden kurar. Anne ile bebek arasındaki duygusal bağın niteliği, annenin bebeğin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarına verdiği karşılığa, bunların istikrarlılığına ve kalitesine göre belirlenir. Buna bağlı olarak bebek güven ve güvensizlik duygularını geliştirir. Bebeğin anne ile olan ilişkisinin niteliğine göre bağlanma stilleri oluşmaktadır. Eğer anne(veya ilk bakım veren) bebeğinin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarına karşı duyarlı olup doğru ve nitelikli tepki verebilirse güvenli bir bağlanma stili oluşur. Fakat bebeğin ihtiyacına yönelik duyarlılıkları tutarsızlık gösteriyor ve yanlış tepkiler veriyorsa güvensiz bir bağlanma şekli gelişir. Güvenli bağlanma dışında kalan tüm stiller güvensiz bağlanma olmakla birlikte dört çeşit bağlanma stili bulunmaktadır. Bunlar güvenli bağlanma, saplantılı bağlanma, kayıtsız bağlanma ve korkulu bağlanmadır.
Güvenli bağlanma stili olan bireyler: Kişiler başkasına bağlanmaktan, yakınlık kurmaktan, güvenmekten, sevgisini belli etmekten ve terkedilmekten korkmazlar. Hem ilişkilerinde hem de yalnızken kendilerini güvende ve rahat hissederler. İlişkilerinde sağlıklı, uygun ve makul sınırlar çizebilirler ve kendilerini sevilmeye layık görürler. Yüksek benlik saygısına sahiplerdir, kendisini nasıl gördüğü başkasının kendisini nasıl gördüğünden daha çok önemlidir. Kendilerine de karşısındaki kişiye de olumlu duygularla yaklaşırlar ve onların genellikle destekleyici olduklarına inanırlar.
Saplantılı bağlanma stili olan bireyler: Kendilerini sıklıkla değersiz hissederler ve sevilmeye layık olmadıklarını düşünürler. Kendisine güvenmezler, sürekli olarak onay alma ihtiyacındadırlar. İlişkilerinde yakınlık duygusu hissettikleri kişilerin onu terk edeceğinden korkarlar ve terk edilmemek için kendisinden ödün vermekten çekinmezler. İlişkideki önceliği partnerini memnun etmektir ve ilişkilerde kendilerini doğrulama ve kanıtlama çabasındadırlar. Kendisine karşı olumsuz duygu beslerken karşısındaki kişiye olumlu duygu beslerler. İlişkileri konusunda takıntılıdırlar ve gerçekçi olmayan beklentileri vardır.
Kayıtsız bağlanmastili olan bireyler: Başkalarıyla yakınlık kurmaktan kaçınırlar, karşı tarafın onu terk etme ihtimalini düşünerek bir ilişkiye başlamak istemezler. Özgürlük ve bireysellik onlar için daha çok önemlidir. Kendilerine karşı olumlu duygular beslerken, başkalarına karşı olumsuz duygular beslerler. Duygularını belli etmekten hoşlanmazlar. Kendilerini başkalarına açmazlar ve başkalarıyla ilişki kurmada isteksizlerdir.
Korkulu bağlanma stili olan bireyler: Kendilerini değersiz ve sevilmez biri olarak görürler. Başkalarının da güvenilmez ve reddedici olduklarına inanırlar, onlara karşı olumlu duygu besleyemezler. Başkalarından yardım istemekten, başkalarına açılmaktan kaçınırlar. Temelde başkaları tarafından kabul görmeyi ve sevilmeyi isterler fakat yaşadıkları yoğun terk edilme ve reddedilme korkusundan dolayı yakınlaşmaktan kaçınırlar. Yaşadıkları bu yoğun korkudan dolayı başka şeylere odaklanamazlar dolayısıyla hem kendilerini hem partnerini hem de ilişkisini yıpratırlar.
Uzman Klinik Psikolog Duygu Engin
www.psikologduyguengin.com
www.psikologduyguengin.com
