Bir Biga türküsü: Çemberimde Gül Oya

Çanakkale’nin Biga ilçesine bağlı Karahamzalar Köyü’nde, Kamil Nizam tarafından kaleme alınan ‘Çemberimde Gül Oya’ türküsü de geleneksel anlamda iğne oyalarının şekillenmesine zemin hazırlıyor. Çemberimde Gül Oya’nın yazarı Kamil Nizam’ın yeğeni Ali Fedakar, türkünün hikayesini anlatırken Biga’da uzun yıllardır iğne oyası yaparak geçimini sağlayan Emine Konbak da gül oyası motifinin detaylarını aktardı. İşte Çanakkale’nin Çemberimde Gül Oyası hakkında tüm merak edilenler…

Binlerce yıllık kültürümüzün en önemli unsurlarından biri olan türkü, kelime olarak Türk’e ait anlamı taşıyor. Bu nedenle türküler, oluştuğu bölgelerin yaşantısını melodilere ve sözlere yansıtıyor. Ülkemizin her bir köşesinin izlerine göre şekillenen türküler, Çanakkale’nin yerel kültüründe de oldukça önemli bir yere sahip. Başta Çemberimde Gül Oya olmak üzere birçok derlemesi ve müzik çalışmasıyla Biga değerlerinin günümüze ulaşmasına büyük katkı sağlayan Kamil Nizam Bigalı, uzun yıllar öğretmenlik mesleğini icra ederek müzik alanına dair pek çok eser üretti. "Zarife’nin işlediği gül oyaları aşkı, hüznü, özlemi ve yaşadığı zorluklara karşı sitemini yansıtıyor.”

Kavuşamayan bu iki aşığın, birbirlerine duydukları hasret üzerine Zarife'nin hislerini işlediği oyalardan esinlenerek kaleme alınan türkünün hikayesi oldukça derin bir anlam taşıyor. Biga’nın Karahamzalar Köyü’nde 1930 yılında dünyaya gelen Kamil Nizam, Savaştepe Köy Enstitüsü’nde eğitim görmüş ve müzik hayatı gelişmeye başlamıştır. Çemberimde Gül Oya türküsüyle ünlenen sanatçının yeğeni Ali Fedakar, türkünün hikayesini “Aslında türkünün hikayesi, sonu hasret ve hüzünle biten bir sevdayı anlatıyor. Buradan yola çıkarak türkünün bu kadar ünlenmesinin nedeni olarak da kavuşamayan aşıklar gösterilebilir.” şeklinde anlatıyor. Zarife ve Ümit aşkının anlatıldığı türkü aslında kavuşamayan iki sevdalının hikayesini anlatıyor. Birbirini çok seven iki kişinin ailelerinin izni olmaması nedeniyle birleşememesi sonucunda Zarife’nin sürekli evde sessiz bir şekilde durarak gül oyası yapması türküye de ismini veriyor. Çanakkale bölgesinde başörtü ve yazma olarak bilinen çember oyaları oldukça meşhur. Türküye konu olan gül oyası motifinin taşıdığı anlamı Biga’da uzun yıllardır iğne oyası ve el işçiliği yaparak geçimin sağlayan Emine Konbak “Gül oyası motifi yalnızca bizim yöremize özgü bir şey değil aslında… Fakat türkünün hikayesinde yer alan Zarife’nin işlediği gül oyaları aşkı, hüznü, özlemi ve yaşadığı zorluklara karşı sitemini yansıtıyor.” diyor. 10 yaşından beri iğne oyası yaptığını vurgulayan Konbak, şu an 58 yaşında ve eskiden Biga yöresinde genç kızların el işine oldukça meraklı olduğuna değiniyor.

Çemberimde gül oya

Çemberimde gül oya
Gülmedim doya doya
Dertlere karıyorum
Günleri saya saya
Al beni kıyamam seni

Pembe gül idim soldum
Ak güle ibret oldum
Karşı karşı dururken
Yüzüne hasret kaldım
Al beni kıyamam seni

Avlu dibi beklerim
Vay benim emeklerim
Dümbeleği çala çala
Yoruldu bileklerim
Al beni kıyamam seni

GİZEM AY