Kripto paralar 2009 yılında piyasaya sürülmüş ve bugüne kadar tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Türkiye ise, kripto paraların kullanımında dünyada dördüncü, Avrupa'da ise ilk sırada yer almayı başarmıştır. Kripto paraların kullanımı bu kadar yaygınlaştığı için haliyle değerinde de artış meydana gelmiş, geçen yıl şubat ayında 1 Bitcoin'in fiyatı 8 bin 500 dolar iken, bugün 1 Bitcoin’in fiyatı 50 bin doları bulmuştur. Peki bu kripto paraların hukuki niteliği nedir?
SORU 1: Kripto Paralar Elektronik Para Mıdır yoksa Sanal Para Mıdır?
Elektronik paranın tanımı 6493 sayılı Ödemeve Menkul Kıymet Mutabakat Sı̇stemlerı̇, ÖdemeHı̇zmetlerı̇ Ve Elektronı̇k Para Kuruluşlar Hakkında Kanun’da yapılmış olup buna göre‘ ’Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzelkişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değeri’’ olarak ifade etmiştir. Bitcoin elektronik para tanımlamasının tüm kriterlerini karşılamamaktadır.
Sanal para ise elektronik paranın bir çeşididir. Elektronik para sanal parayı kapsamakla birlikte farkları bulunmaktadır. Elektronik paranın hesap birimi Euro, Dolar, TL gibi yasal tedavülü olan para birimleri iken sanal para birimleri Linden dolar, Bitcoin gibi sonradan icat edilen ve yasal tedavülü bulunmayan para birimleridir. Sanal para birimleri sadece sanal bir topluluk içinde kabul görürken elektronik para, onu çıkaran dışındakiler tarafından da kabul görmektedir. Ayrıca, elektronik para yasal olarak düzenlenmişken sanal paraların kanuni düzenlemesi yoktur bu nedenle de denetimi yoktur.Sanal paranın tanımı Avrupa Merkez Bankası tarafından yapılmıştır: “Düzenlemesi olmayan onu geliştirenler tarafından çıkarılan ve kontrol edilen ve belli bir sanal çevre içinde kabul gören dijital paradır”Sonuç olarak Kripto paralar, sanal para tanımı içerisinde kabul edilmektedir.
SORU 2: İlk Kripto Para Birimi Olan Bitcoin’i Tanıyalım.
İlk kripto para birimi olan Bitcoin’in çalışma şekli kriptografi yani şifreleme yöntemine dayanmaktadır. İlk kez 2009 yılında Bitcoindenklerarası elektronik para transfer sistemi takma adı Satoshi Nakamoto olan kişi tarafından başlatılmıştır. Bitcoin’i bulan kişinin gerçek kimliği halen bilinmemektedir. Bitcoin’deişlem yapıldığında herhangi bir merkezi kuruluş olmadığından bu para birimini arz edecek bir merkezde bulunmamaktadır. Herhangi bir gerçek para birimine bağlı olmasa da gerçek paranın Bitcoin ile değişiminin yapıldığı çeşitli platformlar bulunmaktadır. Bitcoin ile ödeme yapıldığında tıpkı nakit parada olduğu gibi anonim kalınması mümkün olup gizliliğin sağlanması için takip edilmesi gereken prosedüre uymak gerekmektedir. Bu prosedür bitcoine ait sitede bulunmaktadır. Bitcoin için tamamen anonimdir dememiz mümkün değildir. Her ne kadar bitcoin transfer işlemleri aleni olarak yapılsa da bu sistemin ağında sürekli olarak kalmaktadır. Bu sayede isteyen kişi herhangi bir Bitcoin adresine ait transfer işleminin miktarını görebilecektir. Ancak kullanıcısının kimliğini göremeyecektir.Kripto para birimleri sınırsız denklerarası işlemlere imkan verdiği için, resmi banka kuruluşları ve kanun koyucular işleme dahil olamadığından ekonomik suçların, terörün finansmanı ve dolandırıcılık gibi suçların işlenmesinde kullanılabilmektedir. Avukat Ezgi ENGİN
https://ezgiengin.av.tr/
Elektronik paranın tanımı 6493 sayılı Ödemeve Menkul Kıymet Mutabakat Sı̇stemlerı̇, ÖdemeHı̇zmetlerı̇ Ve Elektronı̇k Para Kuruluşlar Hakkında Kanun’da yapılmış olup buna göre‘ ’Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzelkişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değeri’’ olarak ifade etmiştir. Bitcoin elektronik para tanımlamasının tüm kriterlerini karşılamamaktadır.
Sanal para ise elektronik paranın bir çeşididir. Elektronik para sanal parayı kapsamakla birlikte farkları bulunmaktadır. Elektronik paranın hesap birimi Euro, Dolar, TL gibi yasal tedavülü olan para birimleri iken sanal para birimleri Linden dolar, Bitcoin gibi sonradan icat edilen ve yasal tedavülü bulunmayan para birimleridir. Sanal para birimleri sadece sanal bir topluluk içinde kabul görürken elektronik para, onu çıkaran dışındakiler tarafından da kabul görmektedir. Ayrıca, elektronik para yasal olarak düzenlenmişken sanal paraların kanuni düzenlemesi yoktur bu nedenle de denetimi yoktur.Sanal paranın tanımı Avrupa Merkez Bankası tarafından yapılmıştır: “Düzenlemesi olmayan onu geliştirenler tarafından çıkarılan ve kontrol edilen ve belli bir sanal çevre içinde kabul gören dijital paradır”Sonuç olarak Kripto paralar, sanal para tanımı içerisinde kabul edilmektedir.
SORU 2: İlk Kripto Para Birimi Olan Bitcoin’i Tanıyalım.
İlk kripto para birimi olan Bitcoin’in çalışma şekli kriptografi yani şifreleme yöntemine dayanmaktadır. İlk kez 2009 yılında Bitcoindenklerarası elektronik para transfer sistemi takma adı Satoshi Nakamoto olan kişi tarafından başlatılmıştır. Bitcoin’i bulan kişinin gerçek kimliği halen bilinmemektedir. Bitcoin’deişlem yapıldığında herhangi bir merkezi kuruluş olmadığından bu para birimini arz edecek bir merkezde bulunmamaktadır. Herhangi bir gerçek para birimine bağlı olmasa da gerçek paranın Bitcoin ile değişiminin yapıldığı çeşitli platformlar bulunmaktadır. Bitcoin ile ödeme yapıldığında tıpkı nakit parada olduğu gibi anonim kalınması mümkün olup gizliliğin sağlanması için takip edilmesi gereken prosedüre uymak gerekmektedir. Bu prosedür bitcoine ait sitede bulunmaktadır. Bitcoin için tamamen anonimdir dememiz mümkün değildir. Her ne kadar bitcoin transfer işlemleri aleni olarak yapılsa da bu sistemin ağında sürekli olarak kalmaktadır. Bu sayede isteyen kişi herhangi bir Bitcoin adresine ait transfer işleminin miktarını görebilecektir. Ancak kullanıcısının kimliğini göremeyecektir.Kripto para birimleri sınırsız denklerarası işlemlere imkan verdiği için, resmi banka kuruluşları ve kanun koyucular işleme dahil olamadığından ekonomik suçların, terörün finansmanı ve dolandırıcılık gibi suçların işlenmesinde kullanılabilmektedir. Avukat Ezgi ENGİN
https://ezgiengin.av.tr/
