1.GİRİŞ
Çanakkale büyüyüp geliştikçe mevcut olan altyapısı buna yeterince cevap verememekle birlikte gelen nüfusunda taleplerini de karşılamaya gücü yetmemiştir. Böylece kentiçi ulaşım sorunları başta olmak üzere birçok problemle karşı karşıya kalmaya başlamıştır. Ayrıca şahsi araç sahipliliğindeki artış ve bireysel araç kullanımına yönelim, toplu taşıma araçlarının verimsiz kullanımı kentiçi ulaşım sorunlarını artıran faktörlerin başında gelmektedir.
Artan nüfusla birlikte toplu taşımanın konforu düşmüş ve gereksinimleri karşılamaktan uzaklaşmaya başlamakla birlikte bireysel taşıt sahibi olmak lüks olmaktan çıkmış temel ihtiyaçlardan biri haline gelmeye başlamıştır. Dolayısıyla bu olaylarla paralel olarak kentiçi ulaşımda sorunlar oluşmaya başlamış ve trafikte tıkanmalar yaşanmaya başlanmıştır. Bu sorunları çözümleyebilmek adına ana arterler üzerindeki caddelerin kapasiteleri gözlenmeli ve gerekirse alternatifler yaratılarak trafik yükü dağıtılmalıdır. Bunların haricinde kentin altyapı ve üstyapı özellikleri, trafik özellikleri, fiziki kapasiteleri de değerlendirilerek çözümler sunulabilir.
Bu çalışmada Çanakkale ilinde kullanılan ulaşım türlerinden bahsedilmiş olup, ana arterlerlerin kullanım amacı ve özellikleri incelenip yoğunluğunun azaltılması amacıyla alternatif çözümler önerilmiştir. 2.KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI
Kentsel ulaşım sorunlarını incelerken Trafik Yönetiminden Kaynaklanan Sorunları da göz ardı etmemek lazım çünkü bu kavramlar yıllar içinde birbirleriyle bütünleşmiş iki kavram haline gelmişlerdir. Bu kavramlardan ilki kentsel ulaşım sorunları idareyi ilgilendirmekle beraber daha çok kendiliğinden kentleşme süreci içinde ortaya çıkan ve ulaşımla ilgili herkesi etkileyen sosyo-ekonomik bir içeriğe sahiptir, bu nedenle kapsayıcı bir içeriğe sahiptir. Burada bahsetmemiz gereken diğer kavram olan Trafik Yönetiminden Kaynaklanan Sorunlar ise genel olarak idareyi ilgilendiren ve çözüm yolları da yine idarece aranması gereken sorun tipidir. 2.1 Kentsel Ulaşım Sorunlarına Etki Eden Faktörler
2.1.1 Bölgesel Faktörler
Kentlerin ekonomi ve ticaret merkezi niteliğindeki yerleri ve etrafındaki hızla artan nüfusa ev sahipliği yapan yerleşim yerleri, bununla birlikte büyük öneme sahip kent içi ve çevre yolları trafik sorununa neden olan başlıca bölgesel faktörlerdir.
Bu sebeplerle birlikte yol-yerleşme ilişkisine bakıldığında, yolların plansız bir şekilde yapılması zaman içinde etrafında bulunan yerleşmeleri de olumsuz etkileyebildiği gözlenmektedir. Yol-yerleşme ilişkisinde yollar başta bölgenin gelişmesine her ne kadar da olumlu olsa da kentteki nüfus hacmi ve bölgedeki araç yükü arttıkça mevcut düzen kapasiteyi karşılamamakla birlikte çeşitli sorunları da beraberinde getirmektedir. 2.1.2 Kentleşme Kavramı
Kentleşme, dar anlamda, kent sayısının ve kentlerde yaşayan insan sayısının artması olarak tanımlanabilir. Kentleşme başka bir deyişle belirli bir alana yerleşen dinamik nüfusunun yeni fiziksel, sosyal ve iş ağı oluşturarak kendine özgü kültürel bir sistemin ortaya çıkma sürecidir. Kentleşme olgusu kente göç eden bireyin ya da kentte ikamet eden mevcut nüfusun değişim sürecini oluşturmakla birlikte sosyal, kültürel, ekonomik özellikleriyle birlikte ele alınır.
Kentleşme sürecinde eksik veya yanlış planlama sonucunda; yolların yetersiz otopark alanı yüzünden özel araçlarca park yeri olarak kullanılması, yaya geçitlerinin sayısının az olması trafiğin akışkanlığına engel olmaktadır. Buna ek olarak mevcut işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan ticari araçların mal indirme yaparken kullanabilecekleri boşaltma noktaları yetersiz olduğundan trafiğin yavaşlamasına sebep verir. Trafiğin daha güvenli hale gelebilmesi için dinamik nüfusa yetecek park alanları, yükleme-boşaltma noktaları, yaya geçitleri, ışık, işaret ve levhaların planlı bir şekilde yerleştirilmeli ve trafik daha akıcı hale getirilmelidir. 2.1.3 Kentsel Arazi Kullanımı
Kent planlamaları yapılırken en düşük maliyetlerle en fazla yarar sağlanmaya çalışılır. Çoğu zaman bazı nedenlerden ötürü göz ardı edilse de trafik planlamasının da kent planlamasıyla birlikte ele alınması gerekir. Bu konunun göz ardı edilmesindeki sebeplerden biri ise kent arazisinin özel mülkiyete bağlanıp plansızlığından yararlanan çıkarcı grupların faaliyetlerinde kullanılması ve bunula birlikte belediyelerin bu duruma seyirci kalarak imar yasalarını uygulamamaları kentlerin plansızlığına sebebiyet veriyor.
Yazının devamı yarın… Halil İbrahim Güler
Çanakkale büyüyüp geliştikçe mevcut olan altyapısı buna yeterince cevap verememekle birlikte gelen nüfusunda taleplerini de karşılamaya gücü yetmemiştir. Böylece kentiçi ulaşım sorunları başta olmak üzere birçok problemle karşı karşıya kalmaya başlamıştır. Ayrıca şahsi araç sahipliliğindeki artış ve bireysel araç kullanımına yönelim, toplu taşıma araçlarının verimsiz kullanımı kentiçi ulaşım sorunlarını artıran faktörlerin başında gelmektedir.
Artan nüfusla birlikte toplu taşımanın konforu düşmüş ve gereksinimleri karşılamaktan uzaklaşmaya başlamakla birlikte bireysel taşıt sahibi olmak lüks olmaktan çıkmış temel ihtiyaçlardan biri haline gelmeye başlamıştır. Dolayısıyla bu olaylarla paralel olarak kentiçi ulaşımda sorunlar oluşmaya başlamış ve trafikte tıkanmalar yaşanmaya başlanmıştır. Bu sorunları çözümleyebilmek adına ana arterler üzerindeki caddelerin kapasiteleri gözlenmeli ve gerekirse alternatifler yaratılarak trafik yükü dağıtılmalıdır. Bunların haricinde kentin altyapı ve üstyapı özellikleri, trafik özellikleri, fiziki kapasiteleri de değerlendirilerek çözümler sunulabilir.
Bu çalışmada Çanakkale ilinde kullanılan ulaşım türlerinden bahsedilmiş olup, ana arterlerlerin kullanım amacı ve özellikleri incelenip yoğunluğunun azaltılması amacıyla alternatif çözümler önerilmiştir. 2.KENTSEL ULAŞIM SORUNLARI
Kentsel ulaşım sorunlarını incelerken Trafik Yönetiminden Kaynaklanan Sorunları da göz ardı etmemek lazım çünkü bu kavramlar yıllar içinde birbirleriyle bütünleşmiş iki kavram haline gelmişlerdir. Bu kavramlardan ilki kentsel ulaşım sorunları idareyi ilgilendirmekle beraber daha çok kendiliğinden kentleşme süreci içinde ortaya çıkan ve ulaşımla ilgili herkesi etkileyen sosyo-ekonomik bir içeriğe sahiptir, bu nedenle kapsayıcı bir içeriğe sahiptir. Burada bahsetmemiz gereken diğer kavram olan Trafik Yönetiminden Kaynaklanan Sorunlar ise genel olarak idareyi ilgilendiren ve çözüm yolları da yine idarece aranması gereken sorun tipidir. 2.1 Kentsel Ulaşım Sorunlarına Etki Eden Faktörler
2.1.1 Bölgesel Faktörler
Kentlerin ekonomi ve ticaret merkezi niteliğindeki yerleri ve etrafındaki hızla artan nüfusa ev sahipliği yapan yerleşim yerleri, bununla birlikte büyük öneme sahip kent içi ve çevre yolları trafik sorununa neden olan başlıca bölgesel faktörlerdir.
Bu sebeplerle birlikte yol-yerleşme ilişkisine bakıldığında, yolların plansız bir şekilde yapılması zaman içinde etrafında bulunan yerleşmeleri de olumsuz etkileyebildiği gözlenmektedir. Yol-yerleşme ilişkisinde yollar başta bölgenin gelişmesine her ne kadar da olumlu olsa da kentteki nüfus hacmi ve bölgedeki araç yükü arttıkça mevcut düzen kapasiteyi karşılamamakla birlikte çeşitli sorunları da beraberinde getirmektedir. 2.1.2 Kentleşme Kavramı
Kentleşme, dar anlamda, kent sayısının ve kentlerde yaşayan insan sayısının artması olarak tanımlanabilir. Kentleşme başka bir deyişle belirli bir alana yerleşen dinamik nüfusunun yeni fiziksel, sosyal ve iş ağı oluşturarak kendine özgü kültürel bir sistemin ortaya çıkma sürecidir. Kentleşme olgusu kente göç eden bireyin ya da kentte ikamet eden mevcut nüfusun değişim sürecini oluşturmakla birlikte sosyal, kültürel, ekonomik özellikleriyle birlikte ele alınır.
Kentleşme sürecinde eksik veya yanlış planlama sonucunda; yolların yetersiz otopark alanı yüzünden özel araçlarca park yeri olarak kullanılması, yaya geçitlerinin sayısının az olması trafiğin akışkanlığına engel olmaktadır. Buna ek olarak mevcut işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan ticari araçların mal indirme yaparken kullanabilecekleri boşaltma noktaları yetersiz olduğundan trafiğin yavaşlamasına sebep verir. Trafiğin daha güvenli hale gelebilmesi için dinamik nüfusa yetecek park alanları, yükleme-boşaltma noktaları, yaya geçitleri, ışık, işaret ve levhaların planlı bir şekilde yerleştirilmeli ve trafik daha akıcı hale getirilmelidir. 2.1.3 Kentsel Arazi Kullanımı
Kent planlamaları yapılırken en düşük maliyetlerle en fazla yarar sağlanmaya çalışılır. Çoğu zaman bazı nedenlerden ötürü göz ardı edilse de trafik planlamasının da kent planlamasıyla birlikte ele alınması gerekir. Bu konunun göz ardı edilmesindeki sebeplerden biri ise kent arazisinin özel mülkiyete bağlanıp plansızlığından yararlanan çıkarcı grupların faaliyetlerinde kullanılması ve bunula birlikte belediyelerin bu duruma seyirci kalarak imar yasalarını uygulamamaları kentlerin plansızlığına sebebiyet veriyor.
Yazının devamı yarın… Halil İbrahim Güler
