Çocuklarda ırkçı önyargıların gelişmesini nasıl azaltabiliriz?

Merhaba sevgili okurlar, nasılsınız? Bugün sizinle futbol maçlarından, filmlere ve dizilere kadar konu olmuş ama olmaz olası bir kavramdan konuşacağız: Irkçılık.
Önyargılı olduğumuz insanların tümünü aynı görmeye meyilliyizdir. Onlar, "o insanlar"dır. İnsanları kendine özgü bireyler olarak düşünmek yerine, çeşitli gruplara dahil ederiz. Uluslararası bir araştırma ekibi çocuklardaki ırkçı önyargıları azaltmanın yollarından birinin, onlara farklı ırklardan yüzleri ayırt etmeyi/tanımayı öğretmek olduğunu öne sürüyor. Child Development dergisinde yayınlanmış olan araştırma, henüz önyargıların tam olarak kemikleşmediği küçük çocuklarla yapılmış, uzun süreli etkileri olduğu düşünülen ilk araştırma.
Araştırma, San Diego Üniversitesi, Toronto Üniversitesi, Delaware Üniversitesi, Fransa'daki Grenoble Alpes Üniversitesi ve Çin'deki Hangzhou ve Zhejiang Eğitim Üniversitelerinden araştırmacılar tarafından yürütülmüştür.
4- 6 yaş arası Çinli çocuklarla yapılan araştırmada çocukların siyah erkeklere ait yüzleri birey olarak/tek tek tanımaları için eğitildikleri 20 dakikalık 2 oturum yapılmış, çocuklardaki örtük önyargının en az iki ay boyunca azaldığı görülmüştür.
Önyargıyı azaltmanın püf noktası? Tekrarlanan oturumlar. Kaliforniya Üniversitesi San Diego Sosyal Bilimler Bölümünde psikoloji profesörü ve çalışmanın kıdemli yazarlarından biri olan Gail Heyman şunları söylüyor:
“Tek bir oturumun çabuk geçen anlık ve küçük etkileri oldu. Pek ders verici değildi. Ancak bir hafta sonra yapılan ikinci oturumun, 60 gün sonrasında örtük önyargıda kayda değer farklılıkları ortaya çıkaran destekleyici bir etki yarattığı gözlendi.”
Örtük ve açık önyargı
Araştırmacılar ırkçı önyargıların karmaşık olduğunun farkındadır ve çok dikkatli yaklaşmaktadırlar. Öncelikle psikologlar en az iki farklı önyargı türü olabileceğini düşünmektedirler: Birincisi, örtük önyargı, yani bilinçaltımızda farklı ırklarla yaptığımız olumlu ve olumsuz bağdaştırmaların ulaştığı derece ve ikinci olarak da açık önyargı, yani daha çok farkında olduğumuz ve (eğer dikkat etmezsek) açıkça söyleyebildiğimiz üstünlük tutumlarımız.
Örtük önyargı, kendi insanlarımız arasında olmaktan gelen algısal nedenlere dayanır. Açık önyargı ise yetişkinlerden ve akranlardan toplumsal olarak öğrenilir. Böylece davranış sorunlarıyla karşılaşırız. Örtük ve açık önyargının önyargılı davranışa nasıl dönüştüğü ise henüz araştırılmayı bekleyen bir konudur. Heyman bu konuda şunları söylüyor:
“Çocuklardaki ırkçı önyargıların azaltılması zorlu bir toplumsal sorunun belirlenmesinde ancak çıkış noktası olabilir. Irk ayrımcılığına veya sistemin getirdiği yapısal ırkçılığa çözüm sağlayacak bir cevap değildir.”
Araştırmacılar önyargıyı ölçmek için, daha önce Çin ve Kamerun’dan deneklerle doğruladıkları ve kendilerine ait olan Örtük Irkçı Önyargı Testini (Implicit Racial Bias Test-IRBT) kullanmışlardır. IRBT, örtük çağrışım testinin okul öncesine uyarlanmış halidir. Bu iki testin mantığı aynıdır: İnsanlar, olumlu yönleri kendi ırklarının üyeleriyle bağdaştırırken başka ırktan insanlara bunları aynı hızla atfetmezler. Yanıt süresindeki farklılılık, örtük önyargı için ölçüt olarak alınmıştır. Araştırmacılara göre, IRBT’nin avantajı kelimeler yerine sadece görseller kullanıyor olmasıdır: Deneklerden, kendi ırklarından veya başka ırklardan ifadesiz yüzlerle basit gülen ve somurtan yüz ifadelerini eşleştirmeleri istenir.
Somurtan ve gülen yüzlerle Siyah ve Asyalı erkek yüzlerini eşleştirirkenki hızlarını hesaplayarak çocukların Asyalı yanlısı / Siyah karşıtı önyargı seviyelerini ölçtükten sonra, araştırmacılar çocukları rastgele üç farklı eğitim grubuna yerleştirirler. Bir gruba siyah erkek yüzleri, diğer gruba beyaz erkek yüzleri ve üçüncü gruba da Asyalı erkek yüzleri gösterilir. Bu son iki grup, kendi ırkından ya da başka ırktan yüzler arasında ayrım yapabilmeyi öğrenmenin üçüncü bir gruba genellenebilecek sonuçlar ortaya koyup koymadığını kontrol etmek içindir.
Sonuçlar: Siyah yüzleri tanıyıp ayırt edebilme eğitimi Asyalı yanlısı / Siyah karşıtı önyargıları azaltmıştır. Beyaz yüzlerle Asyalılar üzerine yapılan eğitim herhangi bir fark yaratmamıştır. Önyargıda azalma en çok ikinci oturumdan sonra gerçekleşmiş ve bunun etkisi, daha önce belgelenenden daha uzun sürmüştür.
Araştırmacılar şu an, Toronto’da daha büyük ve daha kapsamlı bir çocuk grubuyla daha uzun süreliğine çalışmaktadırlar. Eğer örtük ırkçı önyargıları azaltmak için yaptıkları çalışmalar bu yeni ortamda da başarılı olursa, eğitim oturumlarının daha kolay kullanılabilecek bir sürümünü geliştirmeyi umuyorlar: okullarda ve evde kullanılabilecek eğlenceli, oyunlaştırılmış bir uygulama.
Sevgiyle kalın…
Mukaddes GEZER