Cunnigham yasası: Soru sormayı bırak yanlış cevabı söyle!

Merhaba sevgili okurlar, nasılsınız? Bizler aslında doğru cevabın, doğru sorulan bir soruda saklı olduğuna inanırız. Fakat işin aslı öyle olmayabilir mi? Bugün sizinle o öyle değil yalnız, yanlış biliyorsunuz! Tadında bir konu hakkında konuşacağız: Cunningham yasası. Yanlış okumadınız. Bir kişiye soru sorduğunuzda tam anlamıyla istediğiniz cevabı alamayabilirsiniz. Ama birine aklınızdaki soruları sormak yerine o konu hakkında yanlış bir cevabı ileri sürerseniz, ”Cunningham yasası” uyarınca sizin yanlış cevabınızı düzeltip doğrusunu anlatacaktır. Peki, nasıl olacak bu iş?
Peki, nedir bu Cunningham yasası?
Cunningham Kanunu, ilk Wiki sitesini (wikipedia tarzı web sitesi türünde ilk örnek olan WikiWikiWeb’i) geliştiren öncü bilgisayar programcısı Ward Cunningham’ın adını taşır. Çünkü 80’li yıllarda verdiği bir tavsiye, popüler bir internet deyimine dönüşmüştür. Ardından Cunningham Kanunu olarak anılmaya başlanmıştır. Yanlış bir bilgiyi düzeltme motivasyonumuz, başkalarına yardım etme motivasyonumuzdan daha yüksek. Başka bir deyişle, düzeltme, ders verme vb. konularda, yardımseverlikten daha hevesliyiz!
Örneğin birisine 2+2’nin kaç olduğunu sormak yerine 2+2=7 dediğimiz zaman insanların yanlışı düzeltme eğiliminin soruya cevap verme eğiliminden daha fazla olduğu sonucuna araştırmaları inceleyerek ulaşmaktayız.
Temel motivasyonumuz
Eğer yaptığımız şeyden para kazanmıyorsak, başka bir motivasyon kaynağına ihtiyaç duyarız. Michigan Üniversitesi tarafından yapılmış bir çalışmanın bulguları, Cunningham kanunun iddiasını doğrulamaktadır. Araştırma, sık yapılan imla hatalarını düzeltme konusunda aşırı titiz davranan insanların, (ki bunlara Gramer Nazileri deniliyor) düzeltme haricindeki dil bilimsel konulara beklendiği kadar ilgi duymadıklarını ortaya koymuştur. Bu tespit, birilerine bilgisizliğini gösterme şansının, birilerinin sorusuna cevap vermekten neden daha cazip bulunduğunu açıklıyor. Yani elde etmek istediğimiz bilgileri yahut cevapları insanları birazcık manipüle ederek elde edebiliriz.
Zamanın sınırlı bir kaynak olması nedeniyle, bir soruya yanıt vermek, değerli kaynağımızı harcamak anlamına gelir. Üstelik internet ortamının kalabalıklığı sorumluluk duygusunun (paylaşılması nedeniyle) azalmasına ve sorulara yanıt verme potansiyelinin düşmesine neden olur.
Cunnigham yasasına göre internette soracağınız tarafsız ve gerekli bir soruyu yanıtlamaya istekli kimseyi bulamamanız gayet olasıdır. Ama bunun yerine hatalı ya da tartışmalı bir bilgiyi ortaya cevap olarak bırakmanız durumunda insanlar tepki göstermeye çok daha istekli oluyorlar ve yanlışları düzeltmek için sayfalarca cevap yazabiliyorlar.
Bu konu, internette hatalı bilgilerin neden ve nasıl bu kadar hızlı yayılabildiğinin de güzel bir örneğidir. Çünkü eğer yeterince bilgili kişiler, insanların karmaşık olabilen sorularını yeterince tatmin edici bir şekilde cevaplamazlarsa, kişiler soruları yanlış şekillerde cevaplayıp, birbirlerini yanlış şekillerde düzelterek cehaletin yayılmasına katkı sağlayacaklardır. Bu nedenle internette güvenilir bilim sitelerinin olması ve konulara bilimsel perspektiften, objektif ve güçlü cevaplar vermesi büyük önem taşımaktadır.
Özellikle subjektif doğrulardan ya da insanların fanatik olduğu konularda Cunningham kanunu daha iyi çalışmaktadır. Mesela siyasi ya da futbol takımları gibi konularda ortaya bir taraf belirten bir yazı attığınızda karşı taraftan çok sayıda olumsuz tepki alıyorsunuz. Sonra olumsuz tepkilere de olumsuz tepki niteliğinde sizi destekleyen yazılar geliyor ve ortaya sayfalarca sürecek bir tartışma çıkıveriyor.
Günümüz sosyal medyasında özellikle twitter, youtube video yorumları ve instagram paylaşım yorumlarında Cunningham kanununa çok sayıda örnek görebilirsiniz.
Sonuç olarak yanlış bilgiyi düzeltmek, kötü bir durumu ortadan kaldırmak anlamına gelirken bilinmeyen bir bilgiyi bilinir kılmak, zaten kötü olmayan bir duruma, bir iyilik eklemek anlamına gelir. Kuşkusuz çoğumuz birinci duruma müdahale etmek konusunda daha hevesliyiz.
Sevgiyle kalın...
Mukaddes GEZER