İçine kapanık insanlar 'sosyal psikolog' olmaya daha yatkınlar!

Merhaba sevgili okurlar, nasılsınız? Bugün sizinle okulunuzda, iş yerinizde olsun dertleştiğinizde ‘ya seninle konuşmak beni çok rahatlatıyor’ insanınız hakkında konuşmak istiyorum: sosyal psikoloğunuz.
Sosyal psikoloji araştırmacıları insan davranışlarının kökenini keşfetmek için geniş çaplı eğitimden ve karmaşık deneysel araçlardan faydalanmaktadırlar. Ancak Yale üniversitesi psikologları tarafından yapılan araştırmalarda, psikoloji alanında hiçbir eğitime ve bu türden araçlara sahip olmayan, rastgele bir araya gelmiş bir grup insanın, insanların sosyal doğası hakkındaki gerçekleri isabetli bir şekilde değerlendirebildiğini ortaya çıkardı.
Peki kim bu amatör sosyal psikologlar? Araştırma sonuçlarına göre melankoliye yatkın, içine kapanık insanlar grup içerisinde nasıl davrandığımızı çözümlemede gruptaki diğer kişilere kıyasla daha becerikli görünüyorlar. Yale psikoloğu ve araştırmanın yazarı şöyle diyor: “Bu durum, insanın ‘acılarıyla yoğrulma’ olayı gibi görünüyor. Bu tip insanlar, neşeli ve dışa dönük insanlar gibi dünyaya toz pembe bakamıyorlar.”
Gollwittzer ve yardımcı yazar John Bargh binden fazla deneğe sosyal psikologlar tarafından hazırlanmış sorular sordular. Bu sorular, insanların sosyal ortamda yaklaşık olarak sosyal ortamda nasıl hissettikleri ve düşündükleri hakkındaydı. Örneğin, sorulardan bazıları şöyleydi:
“İnsanlar grup içinde mi yoksa tek başlarına mı daha sıkı çalışırlar?”
“İnsanlar kendilerini grup içerisindeki davranışlarından mı yoksa bireysel davranışlarından mı daha sorumlu hissederler?”
“Eğer sinirliysem sinirimi bir oyuncak bebekten çıkartmak beni daha iyi hissettirir mi?” (Duygusal boşalma-katarsis işe yarar mı?)
Araştırma ortalama olarak, insanların bir grup içerisinde çalışmaktansa tek başlarına çalışmanın daha iyi olduğunu ortaya koydu. Bu durum kişilerin grup içerisinde yaptıklarından daha az sorumlu hissetmesini sağlayan ve soykırım gibi vahşet olaylarını da açıklayabilen ‘sosyal kaytarma’ olarak bilinen bir olguyla alakalıydı. Sonuçlar ayrıca, hıncını bir oyuncak bebekten çıkarmanın da duygusal bir boşalma olmadığını söylüyordu.
Psikologlar daha sonra sorulara doğru cevap verenlerin kişilik özelliklerini belirleyebilmek için bir dizi deney yaptılar. Araştırmacıların söylediğine göre, beklendiği üzere zeka gerektiren ve karmaşık problemlerle uğraşma isteği gösterme kilit noktaydı. Ancak aynı zamanda düşük özgüvenli ve daha yalnız oldukları rapor edilmiş içine kapanık deneklerin dışa dönüklere kıyasla doğru cevap vermeye daha yatkın oldukları da ortaya konuldu. Gollwittzer şöyle diyor:
“Bu, muhtemelen melankolik ve içine kapanık insanların, diğer insanlarla iletişim kurmakla meşgul olan dışa dönüklere kıyasla insan doğasını gözlemlemek gibi işlere daha fazla vakit harcamalarından kaynaklanıyor. Ya da belki içine kapanık bu insanlar güdüsel önyargıya daha az sahip olduklarından iç gözlemlerde daha hatasızdırlar. Öyle ya da böyle bu içine kapanık insanların takdir edilmeyen güçlü yönlerini ortaya koymuş oluyor.”
Dünyayı yönetmesi gereken insanlar nerede kimler tarafından yönetiliyor?
Gollwitzer insan doğası üzerine yapılan testlerde yüksek puan almış bireylerin, konuya eğitimli sosyal psikologlar kadar hakim olmadıklarını da vurguluyor. Ancak aynı zamanda doğuştan sosyal psikolgların asıl sosyal psikologların yerini alamayacaklarını fakat gerçek dünyada önemli aktörler olabileceklerinin mümkün olduğunu söylüyor:
“Bu doğuştan sosyal psikologlar sosyal olguları anlamakta daha iyi oldukları için toplumumuzda yaşanan sosyal değişimleri daha iyi yorumlayabilir ve hatta ve hatta tahmin bile edebilirler. Belki de onlar şu an tam anlamıyla gücü elinde bulunduranların ve yönetimdekilerin sahip olamadıkları o şeye sahiptirler.”
Yazıyı okuyunca aklınızda biri şekillendi mi ya da gözünüzün önüne bir yüz geldi mi? Peki sizce o kişi dünyayı yönetmeli mi? Belki de bir değil birden fazla amatör sosyal psikoloğa sahipsinizdir o halde çok şanslısınız.
Sevgiyle kalın...
Mukaddes Gezer