İHD'den 6 Şubat depremlerinin yıl dönümünde adalet çağrısı

Açıklamada, 6 Şubat 2023'te meydana gelen depremlerin denetimsizlik, alınmayan önlemler ve rant odaklı politikalar nedeniyle büyük bir insani trajediye dönüştüğü vurgulandı. Resmi verilere göre 50 bini aşkın insanın hayatını kaybettiği, 100 binden fazla kişinin yaralandığı belirtilirken, milyonlarca insanın barınma sorunu yaşadığı ifade edildi.

Depremin ardından geçen iki yıla rağmen, birçok afetzedenin konteyner kentlerde hijyenik olmayan koşullarda yaşam mücadelesi verdiği, teslim edilen kalıcı konutların ise uluslararası standartlara uygun olmadığı dile getirildi. Açıklamada, kira yardımlarının yetersizliği, sağlık ve eğitim hizmetlerindeki eksiklikler gibi sorunların devam ettiğine dikkat çekildi.

Cezasızlık Eleştirisi

İHD Çanakkale Şubesi, deprem felaketinin büyümesine yol açan mevzuata aykırı yapılaşma, ruhsatsız binalar ve eksik denetimler nedeniyle sorumluluğu bulunan kamu görevlileri ve müteahhitler hakkında etkili soruşturmaların yürütülmediğini belirtti. Açılan davaların yavaş ilerlediği ya da delil yetersizliği gerekçesiyle sonuçsuz kaldığı ifade edilerek, hesap verilebilirlik mekanizmalarının işletilmesi gerektiği vurgulandı.

Basın açıklamasında, enkaz kaldırma sürecinde halk sağlığını tehdit eden zararlı maddelerin kontrolsüz şekilde çevreye yayıldığına dikkat çekildi. Ayrıca, tarım alanlarının yapılaşmaya açılması, taş ocaklarının genişletilmesi gibi uygulamalar nedeniyle bölgenin ekolojik dengesinin bozulduğu ifade edildi.

Acele kamulaştırma süreçlerinde ise mülk sahiplerinin piyasa değerinin altında tazminat alarak mağdur olduğu, kaynak yönetiminde yaşanan aksaklıkların toplumsal huzursuzluğa yol açtığı belirtildi.

İHD'nin Talep ve Önerileri:

İhmali bulunan kamu görevlileri, müteahhitler ve denetim sorumluları hakkında şeffaf, etkin ve bağımsız yargı süreçleri işletilmeli; adaletin sağlanması için cezai yaptırımlar gecikmeksizin uygulanmalı.

Karar alma, kaynakların dağıtımı ve yeniden inşa süreçleri halkın, sivil toplumun ve uzmanların katılımına ve denetimine açık hale getirilmeli.

Depremzedelerin güvenli, erişilebilir ve insan onuruna uygun barınma koşullarına erişimi sağlanmalı, geçici konutlar yerine kalıcı çözümler bir an önce hayata geçirilmeli.

Enkaz kaldırma çalışmalarında, başta asbest olmak üzere zararlı maddelerin çevreye ve halk sağlığına etkilerini önleyecek uluslararası standartlar uygulanmalıdır.

Yeniden inşa süreçlerinde tarım alanları, meralar ve ormanlar imara açılmamalı; doğayı koruyan, sürdürülebilir ve çevre dostu planlama esas alınmalıdır.

Afet eğitimi ve risk azaltma programları yaygınlaştırılmalı, özellikle yerel yönetimlerin kapasitesi güçlendirilmeli.

Yaşanann travmayla baş edebilmek adına ücretsiz ve erişilebilir psikososyal destek hizmetleri sağlanmalı.

Afet sonrası süreçlerde kadınlar, çocuklar, engelliler ve diğer kırılgan grupların özel ihtiyaçları gözetilmeli; toplumsal cinsiyet eşitliğini temel alan politikalar uygulanmalıdır.

İklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için afet risk yönetimi politikaları geliştirilerek uzun vadeli çevresel planlar yapılmalı; afetlere dayanıklı kentleşme modelleri hayata geçirilmelidir.

Açıklamanın sonunda; "İnsan Hakları Derneği olarak, depremin ikinci yılında, benzer acıların yaşanmaması, bölgede artarak süren hak ihlallerinin son bulması ve cezasızlığın son bulup adaletin sağlanması için mücadelemizi sürdüreceğimizi bir kez daha hatırlatıyoruz. 

Bu vesileyle, başta değerli üyelerimiz Hatice Can, Mithat Can, Melike Alp, Hüseyin İnan, Ali Kaya, Salman Savranlı, Mehmet Ok, Mustafa Torun, Sinan Serkan Arslan, Rafi Sümbültepe, Şeyhmus Günay, Mehmet Karlıdağ ve İzzettin Özgüç, Medine Taştan ve oğlu Ali Adar Taştan olmak üzere, 6 Şubat depremlerinde yaşamlarını yitirenleri saygıyla anıyoruz” ifadeleri yer aldı.

SEDANUR ARIGÜN