İlişki bağımlılığı

İnsanlar alkole, sigaraya, maddeye, teknolojiye ya da kumara bağımlı olabildikleri gibi bir ilişkiye de bağımlı olabilirler. Bağımlı ilişki, kişinin zarar gördüğünü bildiği halde içinde bulunmaya devam ettiği ilişki türüdür. Bağımlı ilişkide kişi kendi yaşantısını neredeyse yok sayarak hayatının merkezine partnerini koyar ve ona muhtaç olur. Bağlı ile bağımlı ilişki arasında farklılıklar vardır. Bağlı ilişkide kişiler birbirlerine özgürce sevgi ve saygı ile yakınlık duyar. Partnerinin zevklerine, tercihlerine, sevdiği ve hoşlandığı şeylere saygı duyar. Karşı tarafın düşüncelerini önemserken kendi görüşünü de işin içine katarak ortaklaşa karar alırlar. Birbirlerinin sınırlarına saygı gösterir, nerede durması gerektiğini bilirler. Ortak bir hayatı paylaşan iki kişi oldukları gibi ayrı geçirdikleri zamanlarda vardır. Kısacası sevgi ve saygı bağlı ilişkilerin temelini oluşturur. Bağımlı ilişkide ise kişiye bağlı olma, muhtaç olma ve özgür olamama söz konusudur. Bağımlı ilişki türünde birey hayatının merkezine partnerini oturtur ve özerkliğini koruyamaz. Kişi, partnerin isteklerini, düşüncelerini ve mutluluğunu her şeyin önünde tutarken kendi mutluluğunu, isteklerini ve zevklerini hiçe sayar. Bu türdeki ilişkide yoğun bir şekilde onsuz yaşayamama, yalnız kalma ve kaybetme korkuları yaşandığından birey sadece partnerin isteklerini yaparak ilişkinin devam etmesini sağlar. Partnerini kaybetmemek ve mutlu etmek için kendi hayatını, işlerini, zamanını ve yaşam tarzını partnerin isteğine göre şekillendirir. Terk edilme korkusuyla kişi âdete kendi benliklerinden uzaklaşarak başka bir hale gelir. Onun her türlü beklentisini karşılayarak onun her anını doldurarak başkasına muhtaç olmamasını sağlamak ister. Böylelikle kişiler birbirleriyle geçirdikleri vakit fazla olurken aile, arkadaş veya diğerleriyle geçirilen vakit azalır. Ayrıca zamanla kişinin özgüveni ve özsaygısı yok olur. Kişi kendi içinde sürekli kaygı, endişe, öfke ve kızgınlık gibi yoğun duygular yaşamaktan mutlu olamaz hale gelir ancak ilişkiden kopmak istemediği için de ilişkiyi sonlandıramaz. İlişki devam ettikçe kişi hayatındaki olumsuz gelişmeler ve başarısızlıklar için partnerini suçlayarak yaşadığı olumsuz durumların sorumlusunun onun olduğunu söyler. Oysa partneri için hayatındaki her şeyden vazgeçen ve kendi benliğini unutan kendisidir. Hatalı olduğu halde partnerini suçlar. Bağımlı olunan ilişki hem bağımlıyı, hem de bağımlı kılınan kişiyi mutsuz etmeye başlar. Bu durumdan sıkılan partner de ilişkiyi sonlandırma yoluna gidebilir. Bu tür bir ilişkinin sonlandırılması tekrar aynı tarz ilişkinin yaşanmayacağı anlamına gelmez. Bunun önlenmesi için kişinin özgüveninin güçlendirilmesi ve bu sayede kendi benliğinin farkında olarak sağlıklı ve bağlı ilişkiler kurması oldukça önemlidir.

Uzm. Klinik Psikolog Duygu Engin
www.psikologduyguengin.com