İnsanların dünyaya yayılması

İki buçuk milyon yıl önce başlayıp, 600 bin yıl önce zirve noktasına ulaşan buzul çağı, 10 bin yıl önce tamamen sona ermişti. İnsanoğlu Afrika’dan Kızıldeniz’i geçerek Arap yarımadasına, oradan da tüm dünyaya yayıldılar. Buzul çağının halen devam ettiği bu dönemde sayılarının birkaç bini geçmediği düşünülen ilk insanlar, yaşam imkanlarının daha geniş olduğu bölgelere göç etmiş, sayıca çoğalarak toplumları, milletleri ve kültürleri ortaya çıkartmışlardır.
Paleolitik çağı yaşayan ilk insanlar gırtlak sesleriyle konuşarak anlaşabiliyordu. Birbirleriyle iletişim kurabilen, plan yapabilen, küçük topluluklar halinde hareket edebilen bu insanlar henüz sayıları çok azken kabile düzeni sayılamayacak küçük topluluklar halinde mağara ve doğal zorluklardan korunaklı bölgelerde bir arada yaşamaktaydılar. Biyolojik olarak tam anlamıyla birbirlerine benzeyen bu topluluk, ilerleyen zaman dilimlerinde küçük hareketlerle kuzey bölgelerine doğru ilerlemeye başladılar. Bu ilerleme yaklaşık olarak 30 bin yıl kadar devam etti.
Halen kuzey bölgeleri ağır buzul ikliminden tamamen kurtulabilmiş değildi. Bunun yanında Güney Afrika ılıman ve yağmurlu iklimine sahipti. Kuzeye doğru gerçekleşen bu ilk göç hareketi 70 Binli yıllara kadar sürdü. Kuzey bölgeleri buzul çağının etkisinde, güney bölgeleri ise ılıman ve yağmurlu iklime sahipti ancak Afrika’nın kuzey bölgesi çöl halindeydi.
Ağır karasal iklim, bu topluluğun kuzeye doğru göçünü imkansız hale getirmişti. Göç hareketinin, denize paralel olarak Afrika’nın doğusundan yukarı doğru ilerleyişi Kızıl Deniz sahillerinde son buldu. Kavurucu çöl sıcaklarıyla baş edemeyecek olan bu ilk ilkel insanlar, kendilerine çıkış yolu olarak Arap yarım adasını buldular.
Arap yarım adası ile Afrika kıtaları arasındaki en yakın nokta, bugün Cibuti olarak anılan Afrika ülkesi ile Yemen arasında bulunan, Aden körfezi ile Kızıl Denizi ayıran darboğaz alandır. Bu alan, günümüzde yaklaşık olarak 30 kilometre civarında bir mesafede bulunur. 70 Bin yıl önce halen devam eden buzul çağının etkisiyle suların daha sığ olduğunu düşünecek olursak, tahminlere göre bu mesafe birkaç kilometre kadardı ve çok daha sığdı. İlk Afrikalı insanlar, bu sığ deniz geçidinden geçerek, Kızıl Deniz’i aşıp yeni bir Kıtaya ayak basmış oldular.
Paleotik Çağ’daki dönüm noktası olan bu göç hareketi, Afrikalı ilk insanların Dünyaya yayılmasında kilometre taşı kabul edilir. Arap yarım adasının güneyinde de ağır çöl ikliminin bulunduğunu ortaya koyuyor. Arap Yarım adası, bugün olduğu gibi bundan 70 Bin yıl önce de Çöl iklimine sahipti.
Avrupa’da Neandertaller gibi daha eski insan türleri yaşıyor olsa da, modern insanlar belki soğuk iklimden çekinerek, bu kıtaya yaklaşık 45.000 yıl öncesine dek yerleşmemiştir. En son erişilen kıta ise, daha önce hiçbir insan türünün yerleşmediği Amerika’ydı. Oregon’daki bir mağarada bulunan, insan ikametine ilişkin en eski kanıt, yenilerde karbon tarihleme yöntemiyle 14.300 yıl öncesine tarihlenmiştir. İnsanların Amerika kıtasına bugün Bering Boğazı’nın bulunduğu yerdeki bir kara köprüsü aracılığıyla Kuzeydoğu Sibirya’dan geçtikleri varsayılır fakat ilk kolonicilerin deniz yoluyla gelerek ilk kez Kuzeybatı kıyısına yerleştiklerine ilişkin gitgide daha fazla kanıta rastlanmaktadır.
Dünyanın en son yerleşilen bölgeleri, Pasifik adalarıdır. Polinezyalılar ancak MÖ 800’de Samoa’ya ulaşmış olsa da, Hawaii ile Yeni Zelanda’ya varmaları bin küsur yıl öncesine denk gelir. Polinezyalılar, ailelerini, besi hayvanlarını ve bitkilerini yükledikleri çift gövdeli kanolarla uzak mesafelere yolculuk etmiştir. Bazı durumlarda, yerleştikleri adalar daha önce balıkçılar tarafından ziyaret edilmiş oluyordu fakat bazıları öyle uzaktı ki, Polinezyalı denizcilerin sulara açıldıklarında bir daha karayı görüp göremeyeceklerini bilmeleri muhakkak imkânsızdı.
Dünyanın en son yerleşilen bölgeleri, Pasifik adalarıdır. Polinezyalılar ancak MÖ 800’de Samoa’ya ulaşmış olsa da, Hawaii ile Yeni Zelanda’ya varmaları bin küsur yıl öncesine denk gelir.