Son günlerde Türkiye’de giderek artış gösteren intihar olayları, içimizde bulunan döneme daha dikkatli bir şekilde bakmamız gerektiğini söylüyor. Bu anlamda yapılan yeni araştırmalar ise medyanın intihar haberlerindeki bakış açısını değiştirecek türden.
Kanada’da British Columbia Üniversitesi’nde sosyoloji profesörü olan yardımcı yazar Seth Abrutyn “Beklenmedik bir ölüm olduğunda insanlar dikkat çekiyorlar” diyor ve ekliyor “Neler olduğunu anlamak istiyorlar.’’ Araştırma için Abrutyn ve meslektaşı Anna Mueller, ABD'de alışılmadık yüksek derecede genç intihar oranlarını incelemeye başladı. Makalede, en az 16 mevcut veya yeni mezun olan lise öğrencisinin 2005 yılından beri intihar nedeniyle etkileşim göstererek öldüğü belirtiliyor. İki yıldan fazla bir süre boyunca (bu süre zarfında üç yeni intihar gerçekleşmiş) araştırmacılar, ‘’Kavak Korusu’’ adlı bir bölgede düzinelerce derinlemesine görüşme yaptılar ve toplumda intihar bulaşmasının kökleri hakkında bilgi edinmek için farklı gruplara odaklandılar. Öncelikle ‘’Kavak Korusu’’ adlı toplulukta intihar sonucu ölen birisini tanıyan 98 kişinin yanı sıra, sevdiği bir kişiyi intiharla kaybetmiş ancak o yerle bağlantısı olmayan 20 gençle görüştüler.
RUH SAĞLIĞI SORUNLARININ ÖTESİNDE…
Araştırmacıların çalışmaları sonrasında iki farklı desen fark edildi. ‘’Kavak Korusu’’dışında, çoğu insan intiharın birincil katalizörü olarak akıl hastalığından bahsettiler. Ancak bu yer içinde çarpıcı bir sayı toplum çapında bir akademik, atletik ve sosyal baskı kültürünü tanımladı. Araştırmaları sürdüren Abrutyn, intihar konusundaki tartışmaların yalnızca ruh sağlığı sorunlarının ötesinde bir değeri olduğunu söylüyor. Abrutyn, intihar ölümlerinin nadiren tek bir nedene sahip olduğunu ve her intihar ölümünün zihinsel sağlık koşullarında olmadığını söylüyor. ‘’Kavak Korusu’’bölgesindeki yüksek baskı ortamının yanlışlıkla intihar kümelenmelerine katkıda bulunabileceğini belirtiyor. Abrutyn’a göre; ‘’Gençler, intiharı ortak bir sorun veya deneyimden kaçmak için bir yolla eşitlemeye başladığında, giderek daha uygulanabilir ve anlaşılabilir bir seçenek gibi görünebilir. Bu sorunu yaşayan çocuklara da intiharı mantıklı kılıyor. Kavak Korusu’nda özellikle “her şeye sahip gibi görünen” çocuklar, intiharlarla ölen çocuklardı. İntiharla sorunlarla mücadele ettiklerini ve sıkıntılarını ifade ettiklerini düşünüyorlar. Ve giderek intihar normal, bulaşıcı bir hal alıyor, sıradanlaşıyor. Detaylar ne olursa olsun sonuç aynı olabilir: intiharla ölmek ortak bir konuya anlaşılabilir bir cevap gibi görünüyor.’’ ROBİN WİLLİAMS'IN ÖLÜMÜ İNTİHARLARI ARTTIRDI
Abrutyn'in çalışması, ayrıca intihar haberlerinin insanları ne denli etkilediğini gösteriyor. Ünlü tasarımcı Kate Spade ve aşçı Anthony Bourdain’in art arda intiharı, intiharın bulaşıcı olup olmayacağı sorusunu ön plana çıkardı. Araştırmacılar, aktör Robin Williams'ın 2014 yılındaki intiharı ardından dört ay boyunca intiharlarda % 10 artış olduğunu ortaya koydu. Araştırmalar, bunun gibi yüksek profilli ölümlerin medyada yer almasının intiharın bulaşıcı hale gelmesinde katkıda bulunabileceğini gösteriyor. Ancak Abrutyn, uygun şekilde düşünce modelleri ile intihar konusunun ortadan kaldırılabileceğini belirtiyor. Abrutyn bu çalışmayı özetle şöyle açıklıyor, “Bu, yalnızca intihar sonucu ölenleri anmaktan veya göz kamaştırmaktan ziyade, “gerçekten bu mücadelelerden geçen çocuklar hakkındaki hikayeyi anlatmak ve [ yardım etmenin yolu olduğunu vurgulamak” anlamına gelebilir. Medyanın, okulların ve toplumun figürlerinin intihar konusunda net ve yaralayıcı olmayan bilgiler vermesi gerekli. Fotoğraf kullanmadan, isim vermeden ve intihar şekli açıklanmadan yalın bir haber yapılabilir. Ya da bu haberleri olabildiğince kısa tutarak ayrıntıya yer vermemelidir. Son olarak, psikolojik acıdan kaçınmak ve bunun yerine yardım almak için mücadele edenleri teşvik etmek önemlidir. Devletin bu tür kişilere psikolojik destek vermesi gerekmektedir.’’
Araştırmacıların çalışmaları sonrasında iki farklı desen fark edildi. ‘’Kavak Korusu’’dışında, çoğu insan intiharın birincil katalizörü olarak akıl hastalığından bahsettiler. Ancak bu yer içinde çarpıcı bir sayı toplum çapında bir akademik, atletik ve sosyal baskı kültürünü tanımladı. Araştırmaları sürdüren Abrutyn, intihar konusundaki tartışmaların yalnızca ruh sağlığı sorunlarının ötesinde bir değeri olduğunu söylüyor. Abrutyn, intihar ölümlerinin nadiren tek bir nedene sahip olduğunu ve her intihar ölümünün zihinsel sağlık koşullarında olmadığını söylüyor. ‘’Kavak Korusu’’bölgesindeki yüksek baskı ortamının yanlışlıkla intihar kümelenmelerine katkıda bulunabileceğini belirtiyor. Abrutyn’a göre; ‘’Gençler, intiharı ortak bir sorun veya deneyimden kaçmak için bir yolla eşitlemeye başladığında, giderek daha uygulanabilir ve anlaşılabilir bir seçenek gibi görünebilir. Bu sorunu yaşayan çocuklara da intiharı mantıklı kılıyor. Kavak Korusu’nda özellikle “her şeye sahip gibi görünen” çocuklar, intiharlarla ölen çocuklardı. İntiharla sorunlarla mücadele ettiklerini ve sıkıntılarını ifade ettiklerini düşünüyorlar. Ve giderek intihar normal, bulaşıcı bir hal alıyor, sıradanlaşıyor. Detaylar ne olursa olsun sonuç aynı olabilir: intiharla ölmek ortak bir konuya anlaşılabilir bir cevap gibi görünüyor.’’ ROBİN WİLLİAMS'IN ÖLÜMÜ İNTİHARLARI ARTTIRDI
Abrutyn'in çalışması, ayrıca intihar haberlerinin insanları ne denli etkilediğini gösteriyor. Ünlü tasarımcı Kate Spade ve aşçı Anthony Bourdain’in art arda intiharı, intiharın bulaşıcı olup olmayacağı sorusunu ön plana çıkardı. Araştırmacılar, aktör Robin Williams'ın 2014 yılındaki intiharı ardından dört ay boyunca intiharlarda % 10 artış olduğunu ortaya koydu. Araştırmalar, bunun gibi yüksek profilli ölümlerin medyada yer almasının intiharın bulaşıcı hale gelmesinde katkıda bulunabileceğini gösteriyor. Ancak Abrutyn, uygun şekilde düşünce modelleri ile intihar konusunun ortadan kaldırılabileceğini belirtiyor. Abrutyn bu çalışmayı özetle şöyle açıklıyor, “Bu, yalnızca intihar sonucu ölenleri anmaktan veya göz kamaştırmaktan ziyade, “gerçekten bu mücadelelerden geçen çocuklar hakkındaki hikayeyi anlatmak ve [ yardım etmenin yolu olduğunu vurgulamak” anlamına gelebilir. Medyanın, okulların ve toplumun figürlerinin intihar konusunda net ve yaralayıcı olmayan bilgiler vermesi gerekli. Fotoğraf kullanmadan, isim vermeden ve intihar şekli açıklanmadan yalın bir haber yapılabilir. Ya da bu haberleri olabildiğince kısa tutarak ayrıntıya yer vermemelidir. Son olarak, psikolojik acıdan kaçınmak ve bunun yerine yardım almak için mücadele edenleri teşvik etmek önemlidir. Devletin bu tür kişilere psikolojik destek vermesi gerekmektedir.’’
