“Teröristlerin kuşatması altındaki mazlumların pınarlarından barış aksın diyerek mücadele veren kahraman Mehmetçiğe selam olsun”
İş sözleşmesi taraflara karşılıklı olarak tazminata dair edimler yükler. Söz gelimi ihbar tazminatı hem işçi hem de işverenin yükümlülüğüdür. Öte yandan kıdem tazminatı işverene yüklenmiş ve kanundan doğan kendine özgü bir ödeme yükümlülüğüdür.
Kıdem tazminatı feshe bağlı bir hak olmakla birlikte, iş sözleşmesinin sona erdiği her durumda talep hakkı doğmaz. Örneğin Kadın işçi, evliliğini çalışırken yapmış olması, işten ayrılacağı tarihte en az 1 yıllık çalışma süresinin olması ve evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde işverene durumu bildirerek işten ayrılması halinde kıdem tazminatını alabilir. Fakat 1 yıllık süreyi geçtikten sonra evlilik nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanılması söz konusu olmayacaktır.
Hangi fesihlerde kıdem tazminatına hak kazanılır?
İş sözleşmesinin;
- İşveren tarafından feshedilmesi (4857 sayılı İş Kanun’un 25/II maddesinde belirtilen işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması sonucu feshi hariç)
- İşçi tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen sağlık sebepleri, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması ve zorlayıcı sebeplerle feshedilmesi,
- İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla feshedilmesi,
- İşçinin SGK’dan emeklilik, malullük veya toptan ödeme almak amacıyla feshedilmesi,
- İşçinin emekli olabilmek için yaş şartı dışında diğer şartları (sigortalılık süresi ve günü) sağlanması halinde feshedilmesi,
- Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde kendisi tarafından feshedilmesi,
- İşçinin ölümü,
hallerinde kıdem tazminatına hak kazanılır.
Kıdem Tazminatı İçin En Az Bir Yıllık Çalışma Şart
Hizmet sözleşmesi kanunda öngörülen hallerden biri ile sona eren işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en önemli koşul kanunda öngörülen asgari 1 Yıllık sürenin üstünde çalışmış olmasıdır. İşçinin kıdem tazminatı hesabında çalıştığı süreye bakılır. Her tam yıl için işverence, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Kıdem Tazminatı Brüt Ücret Üzerinden Hesaplanır
Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin hak ettiği brüt ücret, yemek, yol, gıda, yakacak, eğitim, konut, giyecek, sosyal yardımlar gibi yardımları içinde barındıran giydirilmiş ücret dikkate alınır.
İş sözleşmesinin önemli bir unsuru olan sadakat borcunun işçiye sağladığı menfaat olarak görülen kıdem tazminatı; işçinin işyerine ve işverene bağlılığının, iş sözleşmesi ile üstlendiği sorumluluğunu iyi niyetli şekilde ve layıkıyla yerine getirmesinin, işyerini kendi işyeri gibi görerek bir çalışma arzusu olmasının sonucu olarak hak ettiği bir ödemedir. İşçi kıdem tazminatını işten ayrılmasını müteakip 5 yıl içinde talep etmelidir.
Kıdem tazminatı feshe bağlı bir hak olmakla birlikte, iş sözleşmesinin sona erdiği her durumda talep hakkı doğmaz. Örneğin Kadın işçi, evliliğini çalışırken yapmış olması, işten ayrılacağı tarihte en az 1 yıllık çalışma süresinin olması ve evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde işverene durumu bildirerek işten ayrılması halinde kıdem tazminatını alabilir. Fakat 1 yıllık süreyi geçtikten sonra evlilik nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanılması söz konusu olmayacaktır.
Hangi fesihlerde kıdem tazminatına hak kazanılır?
İş sözleşmesinin;
- İşveren tarafından feshedilmesi (4857 sayılı İş Kanun’un 25/II maddesinde belirtilen işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması sonucu feshi hariç)
- İşçi tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen sağlık sebepleri, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması ve zorlayıcı sebeplerle feshedilmesi,
- İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla feshedilmesi,
- İşçinin SGK’dan emeklilik, malullük veya toptan ödeme almak amacıyla feshedilmesi,
- İşçinin emekli olabilmek için yaş şartı dışında diğer şartları (sigortalılık süresi ve günü) sağlanması halinde feshedilmesi,
- Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde kendisi tarafından feshedilmesi,
- İşçinin ölümü,
hallerinde kıdem tazminatına hak kazanılır.
Kıdem Tazminatı İçin En Az Bir Yıllık Çalışma Şart
Hizmet sözleşmesi kanunda öngörülen hallerden biri ile sona eren işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en önemli koşul kanunda öngörülen asgari 1 Yıllık sürenin üstünde çalışmış olmasıdır. İşçinin kıdem tazminatı hesabında çalıştığı süreye bakılır. Her tam yıl için işverence, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Kıdem Tazminatı Brüt Ücret Üzerinden Hesaplanır
Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin hak ettiği brüt ücret, yemek, yol, gıda, yakacak, eğitim, konut, giyecek, sosyal yardımlar gibi yardımları içinde barındıran giydirilmiş ücret dikkate alınır.
İş sözleşmesinin önemli bir unsuru olan sadakat borcunun işçiye sağladığı menfaat olarak görülen kıdem tazminatı; işçinin işyerine ve işverene bağlılığının, iş sözleşmesi ile üstlendiği sorumluluğunu iyi niyetli şekilde ve layıkıyla yerine getirmesinin, işyerini kendi işyeri gibi görerek bir çalışma arzusu olmasının sonucu olarak hak ettiği bir ödemedir. İşçi kıdem tazminatını işten ayrılmasını müteakip 5 yıl içinde talep etmelidir.
