Kıdem Tazminatına Esas Yazı Verilmesinde Aranılan Koşullar

1475 sayılı İş Kanunu mülga olmuş yani yürürlükten kalkmış olmakla birlikte 14. Maddesi yürürlükte kalmaya devam etmektedir. Bu maddeye dayanılarak yaş dışındaki emeklilik koşullarını sağlayanların kendi istekleriyle işten ayrılıp kıdem tazminatı almaları mümkündür. Çalışanların bahsi geçen şekilde işverenden kıdem tazminatı alabilmeleri için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumundan kıdem tazminatı yazısı alıp işverene vermeleri gerekir. SGK’dan alınan bu yazılar maktu olup başvuranların yaş dışındaki diğer şartların sağlandığını göstermektedir.
SGK 2013/26 sayılı Genelgesi ile bahsi geçen yazının işçilere verilmesine dair usul ve esaslara ilişkin düzenlemeler yapmıştır. Söz konusu genelgenin “Kıdem Tazminatına Esas Yazı Verilmesi” başlıklı 4. maddesinde;
*Sigortalıların öngörülen yaş dışındaki diğer koşulları yerine getirip getirmediğinin kontrol edileceği,
*08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihten sonra işten ayrılanlara asgari 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 prim gün sayısı ile aylık bağlanabildiğinden bu koşulların oluşup oluşmadığına bakılacağı,
*Gerek sigortalılık süresi gerekse gün koşulunun tespitinde hizmet birleştirmeleri ile bu süreleri etkileyen faktörlerin (itibari hizmet süreleri, fiili hizmet süresi zamları gibi) dikkate alınacağı,
*2829 sayılı Kanunun 8. maddesine göre değerlendirme yapılmaksızın son statünün 4/1-(a) olmasının bu belgenin verilmesi için yeterli olacağı,
*Bundan böyle kıdem tazminatına esas yazının verilebilmesi için sigortalının başvuru tarihinde işten ayrılma koşulunun aranmayacağı hususları vurgulanmaktadır.
Yaş dışındaki şartları sağlayanlarda kıdem tazminatı için ilk sigortalılık tarihi son derece önem arz etmektedir. Değişen mevzuat çerçevesinde ilk defa sigortalı olunan tarih emeklilik koşullarında değişiklik yaratmaktadır. Bu nedenle çalışan kıdem tazminatı için yazı talep etmeden önce ilk sigortalılık tarihine göre prim ödeme ile sigortalılık süresi şartlarını sağlayıp sağlamadığını kontrol etmelidir.
Son iş yerinde en az 1 yıllık kıdemi bulunup yaş dışında diğer koşulları sağlama yönüyle işverenine müracaat edecek olan çalışanların kıdem tazminatına hak kazanamama durumuyla karşılaşılmaması adına 18 yaşın doldurulmasından önceki çalışmalarda ya da hizmetlerde emeklilik açısından prim ödeme gün sayısı dikkate alındığını ancak sigortalılık süresine dolması bakımından 18 yaşın doldurulduğu tarihin önem arz ettiğini vurgulamak gerekir.
Bu vesileyle bende yazımı “Kıdem Tazminatına Esas Yazı Verilmesi” için gerekli koşulları ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlanılan tarihe göre bir kez daha hatırlatarak tamamlamak istiyorum.
*08.09.1999 tarihinden önce ilk sigortalılığı bulunan çalışanlar için 15 yıl sigortalılık şartı ve 3600 prim günü,
*08.09.1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arasında ilk sigortalılığı olanlar bakımından, sigortalılık süresi göz önünde bulundurulmaksızın 7000 prim ödeme gün sayısı veya “4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi” şartı,
*30.04.2008 tarihinden sonra ilk sigortalılığı bulunan işçiler açısından, 5400 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi koşulları sağlandığında kıdem tazminatı alınarak işten ayrılmak mümkün hale gelmektedir. Buna ilave olarak çalışanların son iş yerinde en az 1 yıllık kıdeminin bulunması da gerekmektedir.