Macaristan'da bir Osmanlı tarihi

Peki sizlere neden Peç’i anlattım biliyor musunuz? Osmanlının Avrupa’ya birçok eserden biri Gazi Kasım Paşa Camiidir.  Peç’deki en büyük ve en güzel Türk âbidesi Peç’teki Kossuth meydanındaki Gazi Kasım Paşa Camii olup bugün bir Katolik kilisesidir. Evliya Çelebi bu cami hakkında şunları kaydetmiştir; “16. Yy’da inşa edilmiştir. Çok güzel ve cemaati bol bir camidir. Kare bir plân üzerine konulan kubbesi 22 metre yüksekliğinde, boyu 50 adım uzunluğunda, minaresi çok yüksektir. Kubbesi dört duvar üzerine oturtulmuş olup İstanbul’daki Sultan Selim Camii’ni andırır. Kare plân mavi taştan yapılan kubbeye sekiz köşeli bir kaideden geçmektedir. Hasıl olan köşelerde yontma taşdan stalaktitler konmuştur.”

Sonradan Gazi Kasım Paşa Camii birkaç defa tamir edilmiş bu arada minaresi de yıkılmıştır. Camiye sonradan ilâve edilen yuvarlak arkad mimar Körmendi tarafından yapılmıştır.

Camiden Kiliseye dönüşüm

Evliya Çelebi’ye göre Peç şehrinin en güzel mabedi olan Gazi Kasım Paşa Camii bugünkü Plebania kilisesidir. Minaresinin merdiveninden 18.yy’da yapılmış olan çan ve saat kulesine çıkılır. Cami, kilise haline getirildikten sonra şekli çok değiştirilmiş, Osmanlı mimarî üslûbu bozulmuştur. Ön tarafa sonradan ilâve edilen basık yuvarlak kemerli revak, cephenin sakin manzarasını büsbütün bozmaktadır. Bütün Macaristan’ın en büyük camii olan bu mabet büyük bir tromplu kubbe ile mihrap üzerinde küçük bir kubbeden ibarettir, yapılışı 1600’den evveldir.

Budin Valisi gazi kasım paşa tarafından 1543-1546 yılları arasında yaptırılmış olan cami; altı sütun üzerine oturtulmuş yedi önemli Türk kültür varlıklarından birisi olarak kabul edilmektedir. Minaresinin 1702'de yıktırılmasının ardından ayakta kalan caminin görünümü barok mimarisiyle değiştirilerek kiliseye çevrilmiştir.

Széchenyi Meydanındaki en büyük camii

Caminin kubbesi, János Hunyadi heykeliyle yüz yüze Peç ‘in en kalabalık meydanı olan Széchenyi Meydanı'na bakmaktadır. Rumeli'de en büyük ölçülerdeki Türk yapılarının başında gelen ca­minin esas ibadet mekânı içten kenarları 16,36 m olan kare biçimindedir. Dıştan her cephesi 19,45 m ölçüsünü bulan bu mekânın üstü yaklaşık 16 m çapında bir kubbeyle örtülüdür. Bütünüyle kesme taş örgülü dış duvarların cepheleri klasik kemerli Türk pencerelerine sahiptir. Fakat bina kilise olarak kullanıldığından bu pencerelerde değişiklikler yapılmış ve bazıları örülmüştür.

CUMA ALi SAĞLAM