Mesleki eğitimi olmayanı çalıştırmak risk taşır

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun’unun 17’inci maddesine göre mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. Bu kapsamda işveren tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde görevlendireceği çalışanlarına mesleki eğitim aldırması gerekmektedir. "Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmeliğin" 6’ncı maddesinde mesleki yeterlilik belgesi dâhil olmak üzere hangi belgelerin mesleki eğitim belgesi sayıldığı belirtilmiştir.

Mesleki yeterlilik belgesi ulusal yeterlilikte belirtilen öğrenme kazanımlarına (bilgi, beceri ve yetkinlik) sahip olduğunu gösteren, işçinin söz konusu işin gerektirdiği vasıfları taşıdığının bir gösteren belgedir. Mevzuatta sayılan diğer yöntemler gibi 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre verilen diploma, bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız işyeri açma belgesi, kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgelerinden birisine sahip olanlarda Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelikteki şartı yerine getirmiş olurlar.

Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2021 yılında vermiş olduğu bir karar mesleki yeterlik belgesiz işçinin Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde çalıştırılmasının işveren açısından çok büyük bir risk unsuru olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. İlgili kararda çok tehlikeli iş sınıfında yer alan elektrik işi ile ilgili diploma ve mesleki eğitim belgesi bulunmamasına rağmen elektrik teknisyeni olarak çalıştırılırken iş kazası sonucu vefat eden işçisini çalıştıran sanık işveren hakkında koşulları oluşması sebebiyle TCK’nın 22/3. maddesi gereğince bilinçli taksir hükümlerinin uygulanması gerektiğine vurgu yapıldı. Bu kararıyla yüksek mahkeme, mesleki eğitimi olmayan bir alanda çalışırken ölen işçinin işvereni hakkında bilinçli taksir hükümlerinin uygulanacağını zikretmiş oldu.

İşverenin iş kazası nedeniyle tazmin sorumluluğu bulunmaktadır. İşverenin kusurlu olması, iş kazası sonucunda bedensel veya ruhsal bir zararın ya da ölümün ortaya çıkması ve uygun illiyet bağının bulunması hallerinde tazmin hükümleri ortaya çıkar. İşverenin gözetme borcuna aykırı davranışı sonucunda meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işçi, uğradığı bedensel ya da ruhsal zararlarının tazminini maddi tazminat yoluna giderek talep edebilir. Bunun yanı sıra işçi, koşulları varsa ayrıca manevi tazminat da isteyebilir. Öte yandan yukarıda görüldüğü üzere işverenin gerekli önlemleri almaması yahut belge gereksinimini yerine getirmeyen işçisini çalıştırması durumunda iş kazası nedeniyle ceza davasıyla da muhatap olacaktır.