Sosyal medyada kişilik haklarının ihlalinden korunma yolları

A-Sosyal Medya Kavramı ve Tarihsel Gelişimi Hakkında
Sosyal medyayı “Kullanıcılarına karşılıklı paylaşım imkânı sağlayan, kullanıcılarının kişisel yada gruplar içinde medya içeriği oluşturmasına imkân veren dijital medya ve teknolojileridir.”şeklinde tanımlayabiliriz. Sosyal medyanın ticari amaçla pazarlanan ilk örneği 1963 yılında Control Data Corporation tarafından sunulan “PLATO” adlı bu sistem, 1963 yılındaki gelişmelerle birlikte forum, anlık mesajlaşma içim TERM- Talk, ilk çevrimiçi sohbet odası olarak Talcomatic, çok kaynaklı bir çevrim içi gazete olan New Report ve bir dosyanın belirli grupla paylaşılmasını sağlayan uygulamaları içermekteydi. Konuyu daha iyi anlayabilmek için birtakım kavramların tanımını yapmakta fayda görmekteyiz.
Sosyal Medya (Ağ) Sahipliği (Yer sağlayıcı):İngilizce karşılığı “(web) hosting-provider” teriminden dilimize çevrilen yer sağlayıcı; hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri ifade eder. Örneğin Facebook, Youtube, Twitter vb. birer yer sağlayıcıdır.
İçerik Sağlayıcı: Bir internet sitesinin içeriğinin oluşmasına bilgi veya belge yükleme gibi yöntemlerle katkıda bulunan kimsedir. Bu anlamda blog yazarları, Facebook, Twitter gibi sosyal medya platformlarında yorum yapan, fotoğraf/belge yükleyen herkes içerik sağlayıcıdır.
B Sosyal Medya (Ağ) Sahipliği Bakımından(Yer Sağlayıcı)
1 Ekim 2020 tarihi itibariyle yürürlüğe giren YSMK m.6 ile İYDHK’ya yeni bir hüküm getirilmiş ve buna göre “Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararıyla tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içimde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumludur. Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmaz” denilmiştir.
Sosyal medya ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakkını ihlal edildiğini iddia eden kişiler ve/veya kurumlar, içerik sağlayıcısına (sosyal medya kullanıcısına) buna ulaşamamaları halinde yer sağlayıcıya (facebook, twitter, instagram vb.) başvurarak “uyarı yöntemi” ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebilirler. Bu uyarı yöntemi İYDHK m.2/1-r’ de düzenlenmiştir. Yayın sağlayıcı bu mecralarda yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakkının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin taleplerini en geç 24 saat içinde cevaplandırmak zorundadır. Ayrıca kişilik hakkının ihlal edildiğini iddia eden kişiler doğrudan sulh ceza hakimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilirler. Hâkim, kişilik hakkı ihlali kapsamında yapılan başvuruyu en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Bu karara karşı CMK hükümlerine göre itiraz yoluna da gidilebilmektedir. Hâkimin verdiği erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlali teşkil eden yayının başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda, ilgili kişi tarafından Erişim Sağlayıcıları Birliğine müracaat edilmesi halinde bu karar bu adresler için de uygulanır.
Sosyal medya ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler ise, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna doğrudan başvurarak erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilirler. Erişimin engellenmesini isteyen kişiler, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğinden bahisle erişimin engellenmesi talebini talepte bulunduğu saatten itibaren 24 saat içinde sulh ceza hakiminin kararına sunar. Hâkim de vereceği kararı en geç 48 saat içinde açıklar ve doğrudan kuruma gönderir. Aksi halde erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden kalkar.
Yazının devamı yarın…