Tarçını genellikle tatlıların üzerine serptiğimiz bir süsleme aracı gibi düşünürüz. Daha çok toz şeklinde tüketilen tarçının aslında yüzyıllardır yaprak, çiçek, meyve ve ağacının köklerinden elde edilen ekstratları tıpta kullanılır. Tarçının beslenmede de yeri vardır.
Tarçın nedir?
Tarçın, tarçın ağacının gövdesinin soyulup bu kabukların kurutulması ile elde edilen bir baharattır. Tarçının 4 farklı türü mevcuttur. Seylan tarçın olarak bilinen ve Sri Lanka’da “cinnamomum verum” ağaçlarından elde edilen tarçın, ‘gerçek tarçın’ olarak kabul edilir. Son yıllarda Çin tarçını olarak bilinen “cinnamomum cassia” adlı tarçın sağlıklı Seylan tarçını ile karıştırılır. Seylan tarçında eser miktarda bulunan kumarin, Çin tarçınında çok miktarda bulunur ve kanserojen olduğu belirtilir. Seylan tarçını açık renkli ve ince katmanlıdır. Bu sebeple daha kolay kırılır. Çin tarçını ise odunsu yapısıyla dikkat çeker. Koyu renkli olup kalındır, içi Seylan tarçınının aksine boştur ve kolay kırılmaz. Çubuk tarçın satın alırken bu ayrımı kolaylıkla yapabilirsiniz. Ancak toz tarçın alırken güvendiğiniz markaları tercih edin ve toz da olsa rengine mutlaka bakın.
Tarçının faydaları
Tarçının faydaları sıklıkla diyabet hastalığı ile bağdaştırılır. Kan şekeri dengelemeye yardımcı olması tarçını diyabet hastaları için değerli yapar. Ancak tarçının sağlığa daha pek çok faydası vardır.
Diyabet Hastalarının Dostu Olabilir
Tarçının faydalarını anlatmaya tip 2 diyabet hastalığından başlayalım. Araştırmalar, son yılların en yaygın metabolik hastalıklarından olan bu hastalıkta tarçının olumlu etkiler yarattığını söylüyor. Tarçın, tip 2 diyabeti yönetmeye iki farklı şekilde yardımcı olur. Tip 2 diyabetlilerin kan şekerinde düşmeyi sağlayabilir. Bir de insülin direncini engellemeye yardımcı olur. Araştırmalar, tarçının açlık kan şekerini yüzde 29 düşürdüğünü belirtiyor. Tarçın, doğrudan kas hücreleri üzerinde çalışır ve şekerin kanda durmayıp enerjiye dönüşmesini sağlar. Kısacası kan dolaşımını hızlandırır. Amacı insülin duyarlılığını arttırmaktır. Şeker kanda gezerek zamanla diyabet ve diğer sağlık problemlerine neden olur. Bu duyarlılığı yaratmak önemlidir. Tarçın bu noktada reseptörleri onararak insüline yanıt verilmesini sağlar. İnsülin duyarlılığındaki artışla birlikte şeker seviyeleri normale döner. Tarçın, komplikasyonları, morbidite ve metabolik sendrom sebebiyle ölümleri düşürmede etkili olabilir. Bunu obezite ve kan basıncını (tansiyon)mdüşürerek sağlayabilir. Ancak bununla ilgili daha çok araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kötü kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilir
Herhangi bir metabolik rahatsızlığınız olmasa bile tarçının faydalarından yararlanmak isteyebilirsiniz. Tarçın, glukozu iyileştirme, açlık kan şekerini düşürme, trigliseridleri azaltma, LDL (kötü) kolesterolü ve total kolesterolü düşürme gibi olumlu etkiler gösterebilir. Tüm bu etkiler diyabet hastaları, muhtemel diyabet hastaları, kolesterol problemi olan ya da olması muhtemel kişiler için umut vericidir. Tarçının HDL (iyi) kolesterolü de yükseltmesi LDL kolesterolün vücuttan atılmasına yardımcı olur. Düzenli tarçın tüketimi, yemeklerden sonra yükselen kan şekerindeki artışı yavaşlatarak yağlı yemeklerin etkilerini de hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak bu, her zaman aşırı yağlı yiyecekler yiyip tarçın tüketerek bu dengeleyeceğiniz anlamına gelmez. Kalp damar sağlığınız açısından tarçını beslenmenize ekleyebilirsiniz. Tarçın doğal tadı sayesinde şeker bağımlıları için iştah kesici olarak tüketilebilir.
Anti-mikrobiyal özellikler gösterir
Tarçının mantar, bakteri ve viral elementlerle savaştığı kanıtlanmıştır. Bu sebeple de soğutma sistemi olmadığından Orta Çağ’dan beri tarçın hem tatlı hem tuzlu yiyeceklerde kullanılmıştır. Aslında bu baharatın tüketim mevsimi yoktur. Tabii en çok sonbahar ve kış aylarında daha çok tüketilir. Uzmanlar, bu kokulu baharatın akciğer enfeksiyonlarına karşı da koruyucu olduğunu söyler. Tarçın, mukusun temizlenmesine yardımcı olur ve dolaşımı teşvik ederek akciğerlerin rahatlamasını sağlar. Soğuk algınlığı, bronşit ve grip gibi durumlarda faydalı olabilir. Antimikrobiyal özellikle göstermesi, HIV virüsü ile savaşmada da yardımcı olabilir. Ayrıca antimikrobiyal etkisi tarçını vajinal mantar enfeksiyonlara karşı da değerli bir besin haline getirir.
Alzheimer hastalığında destek kuvvet
Alzheimer ve Parkinson, son yıllarda yaygın hale gelmesiyle dikkat çeken hastalıklar oldu. Bu hastalıkların tamamen tedavi edilememesi nedeniyle semptomlarını kontrol altına almak önemlidir. Bu hastalıklarla mücadelede tarçın tüketimi olumlu bir katkı sağlayabilir. Çünkü tarçının nöronlara yardımcı olduğu ve motor işlevleri geliştirdiği bilinir.
Anti-kanser etkisi olabilir
Tarçın, kanser karşıtı özelliklere sahip olabilir. Antioksidan zengini tarçının inflamasyonu azaltarak serbest radikallerin vücuda zarar vermesini önlediği, böylelikle kanser ve diğer hastalıkların önüne geçtiği söylenir. Yapılan alışmalarda tarçın ekstratının kanserli hücrelerin büyümesini yavaşlattığı ve kanserli hücrelerin ölümüne neden olduğu belirtilir. Ancak henüz çalışmalar yetersizdir. Erken araştırmalar tarçının özellikle akciğer ve mide kanserlerinde etkili olabildiğini söylüyor.
Ağrıları dindirebilir
Tarçın, hem sistemik hem de spesifik inflamasyonu azaltmada yardımcı olabilir. Sistemik inflamasyon kronik hastalıklarda artışa neden olan önemli bir sorundur. Düzenli tarçın tüketmek, sistemik inflamasyonun önemli ölçüde azalmasına katkı sağlayabilir. Ayrıca spesifik inflamasyonun azalması, artrit ağrıları, baş ağrıları ve diğer ağrıların dindirilmesi anlamına gelir. Bu aynı zamanda tarçının kan dolaşımını arttırmasının bir sonucudur.
Kadınların tarçın tüketmesi faydalı olabilir
Kadın hastalıklarından polikistik over sendromu, semptomları yönetilmesi gereken bir hastalıktır. Tarçın bu yolda destekçi olabilir. Polikistik over sendromu yaşayan kadınlar, kilo almaya meyillidir. İnsülin direncinin yönetimi bu noktada önemlidir. Bir araştırmaya göre, tarçın polikistik over sendromu olan kadınlarda insülin direncini azaltıyor. Tarçın, ağır adet kanamalarının da hafifletilmesini sağlamaya yardımcıdır.
Böcek savar
Tarçın doğal bir böcek ilacı olabilir. Tarçın yağı özellikle bazı akarlara karşı doğal bir böcek kovucudur. Ancak bununla ilgili daha çok araştırmaya ihtiyaç var.
Tarçın nasıl tüketilmelidir?
Toz tarçının faydaları saymakla bitmez. Bunlardan faydalanmak için toz tarçını yemeklerinizle, içeceklerinizle ve sağlıklı tatlılarınızla birlikte tüketebilirsiniz. Toz tarçınla sağlıklı smoothie, pancake ve krep gibi ürünler yapabilirsiniz. Yine yulaf tüketirken ilave edebilirsiniz. Hem lezzetini hem de kokusunu verecektir. Çubuk tarçının faydaları da aynıdır. Çubuk tarçını bitki çaylarınızın içine atabilirsiniz. Ancak tarçını çayınızın içinde uzun süre bırakmayın, acı bir tat bırakabilir. Kabuk tarçının faydaları daha çok çaylarla alınabilir. Direkt olarak tarçın çayı yapabilirsiniz.
Tarçın nasıl saklanmalı?
Tarçını bayatlamaması için ağzı sıkıca kapatılmış bir kavanozda, serin ve kuru bir yerde saklayın. Tarçının paketini açtıktan sonra mutlaka ağzı sıkı kapattığınızdan emin olun. Hem toz tarçını hem de çubuk tarçını bu şekilde saklamalısınız.
Tarçının yan etkileri ve zararları
Tarçının zararları aşırı tüketimi halinde ortaya çıkabilir. Özellikle Çin tarçınındaki kumarin birleşiği fazla tüketildiğinde karaciğer, böbrek, akciğerlere zarar verebilir, ağzınızdaki ve sindirim sisteminizdeki mukozal zarları tahriş edebilir. Yine aşırı tüketim ciltte alerjik tepkilere neden olabilir.
Aşırı tarçın tüketimi kan şekerini olması gerekenin altına düşürebilir. Bu da baş dönmesi, yorgunluk, halsizlik, titreme ve endişe yaratabilir. Bu gibi aşırı tüketimlere genel olarak takviye tabletler neden olabilir. Tarçın tüketiminizle ilgili diyabet ilacı kullanıyorsanız mutlaka doktorunuza danışın.
Tarçının tedavi amaçlı çocuklar, hamileler ve emziren anneler için özellikle kullanılması önerilmez. Yan etkileri farklılık gösterebilir.
Tarçın bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Kan sulandırıcı, antibiyotik, diyabet ilacı, kalp ilacı, vb. ilaçlar kullanıyorsanız mutlaka öncesinde doktora danışmalısınız.
Günde 1 tatlı kaşığı kadar tarçın tüketilebilir.
GİZEM AY
