Temel atılırken gördüm…

İzmir’de yaşadığımız deprem sonrası deprem ile ilgili yine bir ton konuşma yapıldı ve muhtemelen de her zaman ki gibi bir süre sonra tüm konuşulanlar unutulacak, bizler de bir sonraki depreme kadar hayatlarımıza eskisi gibi devam ediyor olacağız. Geçen haftalarda radyoda yaptığım programda yapı denetim konusunda uzman Sevgili Egemen Ergun ile bir söyleşi yapmıştık. Sorularımızdan biri ise ev sahiplerinin söylemlerinden biri olan “Bizim zeminimiz kayalık, temel atılırken ben gördüm çok iyi temel attılar” gibi varyasyonları olan cümlelerin bir şey ifade edip etmediğiydi. Tabi beklediğim gibi cevap; bu söylemlerin hiçbir geçerliliği olmadığı ve tabiri caiz ise bu bakış açısının “Ayşe Hanım”ın kendi hüsnü kuruntusu olduğu yönündeydi.

Bununla birlikte bizler gayrimenkul piyasasında bu söyleme sıklıkla şahit oluyoruz. Gayrimenkulünü satmak isteyen bazı mal sahipleri eğer gayrimenkulü deprem yönetmeliğinden önce inşa edildiyse evinin satılabilirliğini arttıracağını düşündüğünden bu tarz cümleleri kullanma ihtiyacı hissediyor. Aslında mal sahiplerinin yaklaşımı burada çürük bir binayı satmaya çalışmaktan ziyade ezberlenmiş cümleler ile sağlam olduğunu ifade etme isteği olarak ön plana çıkıyor. Oysa bu tarz bir söylemin satış açısından hiçbir önemi yoktur zira statik hesapları bilinmeyen, projesi kontrol edilmemiş hiçbir bina, daire sahibinin söylemi ile sağlam olarak kabul edilemez. Bu olsa olsa o binada yaşayan daire sahibinin kendi kendisini rahatlatması veya dediğim gibi ezberlenmiş cümlelerin dışa vurumudur. Tabi aynı şekilde bir bölgenin zeminin kayalık olmaması da o bölgede inşa edilen binaların yıkılacağına anlamına gelmez.

Keza yine duyduğumuz bir söylem ise; “Mühendis bir arkadaş geldi baktı, bizim binanın çok sağlam olduğunu söyledi”dir. Bir mühendisin, mimarın, yapı denetimcinin binaya şöyle bir bakarak 5-6 katlı bir binanın sağlamlığını anlayabilmesi yine pek mümkün değildir. Aklı başında bir mühendisin de böyle bir söylemde bulunacağına pek ihtimal vermem. Bu olsa olsa tanıdık mühendisin söylediği bir cümlenin yanlış yorumlanmasıdır. Çoğunlukla da bazı mal sahipleri kendi duymak istediği cümleyi, mühendisin ağzından çıkan cümleyi sağa sola çekerek, üzerine hafif eklemeler yaparak tam da inanmak istediği hale getirir. “Sağır duymaz uydurur” hesabı kulaktan kulağa bu söylem öyle bir hal alır ki sanırsınız bayağı bayağı birileri gelip, apartmanı komple incelemeye sokup bir sonuca varmıştırlar. Ona inanmak istemiştir mal sahibi ve ne yazık ki inanmak istediğine de inanmaya devam eder; ikna edemezsiniz. Ve hatta bu da yetmez bizleri de ikna etmeye uğraşır.

Oysa yapı denetim firmalarının, inşaat mühendislerinin, mimarların olma sebebi zaten budur. Aksi durumda bina yapacak kişi ne mimar, ne mühendis kullanır; kafasına göre kendince en uygun demiri kullanıp, binaya binecek yük hesaplarını yapma gereği hissetmeden içgüdülerini kullanarak bina inşaatını başlayıp bitirirdi. Haliyle böyle bir durum olamayacağına göre o zaman bir kişinin de temel atma sürecini izlemek suretiyle o binanın sağlamlığı ile ilgili kabul edilebilir bir kanıya varması mümkün olmanın ötesinde olsa olsa işkembe-i kübradan sırf sohbet olsun diye ortaya atılan laflardır. Bu söyleme kendince inanıp bu saçmalıkta ısrar ediyor olması ise klasik cehalet emaresidir. Ne diyor Mevlana; “Cahille sohbet etmek güçtür bilene, ne gelirse söyler diline”

Peki30-40 yıllık binalar sağlam mıdır? Hepsi çürüktür diyemeyeceğimiz gibi, hepsi sağlamdır da diyemeyiz. Bir risk var mıdır? Evet vardır. Bu risk alınır mı? Bu da o gayrimenkulü alacak veya kiralayacak kişinin vereceği bir karardır. Çürük olduğu aşikar, kolonlarında çatlaklar olan veya bir şekil bizde şüphe uyandıran gayrimenkullerin pazarlamasını biz yapmama taraftarıyız ancak 30-40 yıllık mülkler öyle ya da böyle pazarlanmaya devam edecektir. Bu noktada karar merci dediğim gibi bu mülkü alacak ya da kiralayacak kişilerdir. Ya bu riske gireceklerdir ya da bütçelerini arttırıp veya beklentilerini değiştirip veya bölgesini değiştirip deprem yönetmeliğine uygun yapılmış mülklere yöneleceklerdir.

Bu Şehri ve Bu İşi Çok Seviyoruz…