"Türkiye için yeni bir hükümet sistemi öneriyoruz"

CHP Çanakkale Milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, bir gazeteye verdiği demeçte, partisinin ülke için öngördüğü yeni hükümet sistemini anlattı. Erkek, sistemi “Vesayetten uzak, darbe hukukundan arındırılmış bir toplumsal uzlaşma ile getirmeyi vaat ettiğimiz bir sistem bu. İçinde yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı da var, hak ve özgürlükler de var. Bu kapsamda çalışmalarımız devam ediyor” sözleriyle açıkladı.
Gazete Duvar’a özel açıklamalarda bulunan CHP Çanakkale Milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, kendisine sorulan soruları cevaplandırarak yeni hükümet sistemi önerilerini anlattı.
İşte Gazete Duvar’ın Muharrem Erkek’le gerçekleştirdiği o röportaj…
-Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem modeli için çalışmaya başladınız. Bu çalışmanın çerçevesi nasıl olacak?
Bizim rehberimiz, yol haritamız partimizin 37. Olağan Kurultayı’nda genel başkanımızın kurultay katılımcıları ve tüm Türkiye ile paylaştığı Cumhuriyetin 2. Yüzyılına Çağrı Beyannamesi. Kurultayda oy birliği ile kabul edilen ve yapacaklarımızı gösteren 13 maddelik beyannamenin 1. maddesi de güçlendirilmiş parlamenter sistem. Vesayetten uzak, darbe hukukundan arındırılmış bir toplumsal uzlaşma ile getirmeyi vaat ettiğimiz bir sistem bu. İçinde yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı da var, hak ve özgürlükler de var. Bu kapsamda çalışmalarımız devam ediyor.
-Kimlerle nasıl bir çalışma yürütüyorsunuz?
CHP Parti Meclisi’nden siyaset bilimci ve hukukçu arkadaşların bulunduğu bir komisyon oluşturduk. Bu konuda yapılmış çok ciddi çalışmalar var. Anayasa hukuk ve siyaset bilimi hocalarının yayınladığı raporlar var. Hem raporlardan yararlanıyoruz hem de görüşmeler yapıyoruz. Biz Türkiye için yeni bir hükümet sistemi öneriyoruz ama bu dünyanın Almanya, Kanada, İngiltere, Japonya gibi birçok gelişmiş ülkesinde uygulanan bir sistem. O ülkelerin anayasalarını, uygulamaları inceliyoruz. Türkiye’nin de ciddi bir parlamenter sistem geçmişi var. Onları da değerlendiriyoruz.
-Dünyada gelişmiş ülkelerde uygulanan başkanlık sistemleri de var.
Türkiye’de bugün AK Parti Genel Başkanı, Cumhurbaşkanlığı örtüsü altına saklanarak, otoriter bir sistem inşa etti. Aslında bu sistemin adı Patronlu-Hiper başkanlık Sistemi. Yani tam anlamıyla bir tek adam sistemi. Ama adını Cumhurbaşkanlığı sistemi koydular. Neden? Çünkü bizde Cumhurbaşkanlığı yüce bir makamdır. Cumhurbaşkanlığı örtüsü altında her istediklerini yapıyor, millete de hesap vermiyorlar. Bu sistemde cumhurbaşkanı, bakanlar, yani yürütme organı kime hesap veriyor?
-Güçlendirilmiş parlamenter sisteminde güçlendirme ile neyi kast ediyorsunuz?
Parlamenter sistemin doğası hükümetin parlamento içinden çıkması ve parlamentoya sorumlu olması. Biz bu sorumluluğu, örneğin gensoruyu “yapıcı-güvensizlik oyu” dediğimiz bir düzenleme ile birlikte ele alıyoruz. Almanya, İspanya’da bu uygulanıyor. Yapıcı, kurucu güvensizlik oyu. Yani bozmadan önce yapman gerekir ilkesi. İstikrarı sağlayan bir uygulama. Meclis çoğunlukla bir araya gelip Başbakanı, hükümeti devirebilir. Bu yetkisi var ama önce yeni başbakan, hükümette uzlaşacak. Uzlaşırsa mevcudu düşürebilecek. Tamamen istikrarı sağlayacak bir sistem. Güçlendirilmiş parlamenter sistemde hükümeti kurmak kolay, düşürmek zor olacak. Ayrıca önemli bir denge denetleme mekanizması olacak. Başkanlık sistemlerinde kutuplaşma da çok fazla. ABD’de dahi bunu görebilirsiniz. Güçlendirilmiş parlamenter sistemde ise uzlaşma, diyalog, istişare daha güçlüdür. O nedenle kutuplaşma ve ayrışma daha azdır. Yürütme erki, hükümet önemli kararları birlikte istişare ile alır bugünkü sistemde ise bir kişi alıyor. Bu sisteme sistem demek dahi çok zor.
-Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemde Cumhurbaşkanının konumu, yetkisi ne olacak?
Literatürde parlamenter sistem, başkanlık, yarı başkanlık sistemleri bellidir. Parlamenter sistemde cumhurbaşkanı temsil noktasında görev yapar. Yasaları onaylamak, yayınlamak gibi. Ama yetki, icra ve sorumluluk başbakan ve bakanlarda olur. Nasıl seçileceği ile ilgili de dünyada farklı örnekler var. Önemli olan Cumhurbaşkanı devletin sigortası olacak yeni sistemde. Tarafsız ve bağımsız, anayasa yeminine sadık şekilde gerçek anlamda devleti ve milleti, 83 milyonu temsil edecek. Devlet organları arasında bir uzlaşmazlık olduğunda devletin sigortası olarak devreye girecek. Ama en önemlisi sadece temsil noktasında bir görevi olacak. Siyasi bir parti içinden gelebilir ama o bağı kesecek.
-Bu çalışma ne zaman tamamlanacak? Tamamlandıktan sonra diğer partilere götürecek misiniz?
Bizim hazırladığımız taslak rapor oluştuğunda MYK ve partinin en yüksek karar organı olan Parti Meclisi’ne sunacağız. Son şeklini aldıktan sonra kamuoyuna açıklarız. Şimdi İYİ Parti de çalışıyor. Onlar da bir sunum yapacak.