17 Ağustos Depreminin yıldönümünde afetle mücadele için yerel yönetimlerin de desteği ile yeni yöntemler üretilmesi gerektiğini vurgulayan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Rektörü Prof. Dr. Cüneyt Erenoğlu, “Yeni yöntemlere ihtiyacımız var” dedi.
Son yıllarda yaz aylarında artan seller, kuraklık, aşırı sıcaklar, son orman yangınları ve 2023 depremiyle afetlere müdahale ve mücadele herkes için daha görünür oldu. Geçtiğimiz ay Çanakkale’de yaşanan orman yangınlarında, 2 bin 500 hektar alanın yandığı ve yangının 52 saat sonra kontrol altına alındığı biliniyor.
“Yer belirleme hayatiyet taşıyor”
Afetlerde gelinen noktayı anlatan Erenoğlu, “Çanakkale ve çevresinde yaşadığımız orman yangınlarına afet yönetimi açısından baktığımızda, yer belirlemenin öneminin bugün hepimiz farkındayız. Çünkü doğal afetlerin konum tespiti, afet yönetimi ve risk azaltma açısından hayatiyet taşımaktadır. Neden oldukları zararları en aza indirmek ve etkilenen insanlara yardım etmek için afetlerin nerede, ne zaman, ne şiddette ve ne kapsamda meydana geldiğinin bilinmesi gerekmektedir. Bu bilgiler, afetlere hazırlık ve müdahaleyi kolaylaştırdığı gibi iyileştirme süreçlerine de büyük katkı sunar” dedi. Yüksek teknoloji kullanımı
“Doğal afetlerin en yıkıcılarından birisi olan orman yangınları özelinde konuyu irdelemek” diyen Erenoğlu, “Özellikle içinde bulunduğumuz yaz mevsiminde yaşanan felaketlerin etkileri düşünüldüğünde yüksek teknoloji kullanımı hayati öneme sahiptir. Bilindiği gibi orman yangınları, hem doğal hem de insan kaynaklı nedenlerle çıkabilen ve orman ekosistemleri, biyoçeşitlilik, iklim değişikliği, insan sağlığı ve ekonomi üzerinde olumsuz etkileri olan doğal afetlerdir. Orman yangınlarının önlenmesi, erken tespiti, izlenmesi, müdahalesi ve sonrasında rehabilitasyonu için yüksek teknoloji kullanımı çok önemlidir. Temmuz 2023’te Çanakkale merkez ilçe ve çevresinde çıkan orman yangınlarında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi uzmanları tarafından Landsat uydu görüntüsü üzerinde analizler yapılarak yangından zarar gören yer yüzeyi ve bitki örtüsü modellendi. Ayrıca orman yangınına mâruz kalmış söz konusu bölgenin yangın öncesi ve sonrası uydu görüntüleri ayrıntılı biçimde ele alınarak etkilenen bölgenin büyüklüğü, yayılma yönü ve etkinin sınıflandırılması gibi istatistiksel analizler yapıldı. Bunun yanı sıra yangın sırasında yine üniversite araştırmacıları tarafından orman yangınına mâruz kalan alanlar üzerinde insansız hava araçları uçurularak yangının büyüklüğü ve yayılma yönüne ilişkin en güncel bilgiler yerdeki söndürme, soğutma ve ilk yardım ekipleriyle paylaşılmak suretiyle hızlı ve etkin müdahale sağlandı” dedi.
Yeni Şafak Gazetesi’nde yer alan bilgilere göre de Erenoğlu devamında ise şu ifadeleri kullandı:
“Teknik ve insan kaynağının kontrolü önemli”
Bu yangınlarda olası afetler için gerekli teknik ve insan kaynağının kontrol edilmesinin önemi üniversite ve yerel paydaşlar olarak karşımıza çıktı. Ve yangından sonra etkin kararlar alabilmek üzere yerelden teknolojik müdahalenin geliştirilmesi için bir çalıştay gerçekleştirildi. Çalıştay sonucunda temel sorun çözme önerisini tabii ki ilk başta sorunu oluşturmamak üzerine kurduk. Bu minvalde yereli güçlendirmek için eğitim faaliyetlerinin kentli ve kırsal nüfus üzerine etkisini tartıştık. Peyzaj çalışmalarında ve yeni alanların oluşmasında yere özgü ve yangına karşı dirençli türler kullanılmasının öneminin anlatılması en dikkat çekici önerilerden biri oldu. Çalıştayın kapsamlı raporu önümüzdeki günlerde kamuoyu ile de paylaşılacak. “Yerel yönetimlerle iş birliği güçlendirilmeli”
Yangın riski belirleme, tespit ve hasar çalışmalarında uydu, İHA ve drone verilerinin kullanımının yaygınlaşması ve Orman Yangını Erken Uyarı Sistemi oluşturulması kısa vadeli hedeflerimiz arasında olmakla beraber, doğal afetlerle mücadele etmek için, afet öncesi, sırası ve sonrasında etkin kararlar almak ve uygulamak gerekir. Teknolojik araçlar ve yöntemlerden bazıları GPS (Global Positioning System), insansız Hava Araçları (İHA) ve uzaktan algılamayı kullanmada yerel yönetimlerin rolü büyüktür. Yerel yönetimler, afet bölgelerinin ihtiyaçlarını en iyi bilen ve en yakın konumda olan kurumlardır. Bu nedenle, yerel yönetimlerin teknolojik araç ve yöntemlere erişimi, kapasitesi ve iş birliği güçlendirilmelidir. Yerel yönetimlerde teknolojik araç ve yöntemlerin kullanımı için özel bir birim veya ekip oluşturulmalı, teknolojik araç ve yöntemlerin kullanımı için standartlar ve prosedürler belirlenmeli, yöntemlerin kullanımı için izleme ve değerlendirme mekanizmaları kurulmalıdır. Devam eden felaketlerle sarsılan bir dünyadaki en sinsi tehlike, felaketin sıradan hale gelmesidir. Bununla her gün başa çıkmayı öğrenirken bunun ötesini hayal etme yeteneğimizi kaybetme riskiyle karşı karşıyayız. Afetlerin oluşumunu önleyemezsek bile erken tespit edebilir teknolojik gelişmelerle bu tehlikeye karşı bir panzehir oluşturabiliriz.”
“Yer belirleme hayatiyet taşıyor”
Afetlerde gelinen noktayı anlatan Erenoğlu, “Çanakkale ve çevresinde yaşadığımız orman yangınlarına afet yönetimi açısından baktığımızda, yer belirlemenin öneminin bugün hepimiz farkındayız. Çünkü doğal afetlerin konum tespiti, afet yönetimi ve risk azaltma açısından hayatiyet taşımaktadır. Neden oldukları zararları en aza indirmek ve etkilenen insanlara yardım etmek için afetlerin nerede, ne zaman, ne şiddette ve ne kapsamda meydana geldiğinin bilinmesi gerekmektedir. Bu bilgiler, afetlere hazırlık ve müdahaleyi kolaylaştırdığı gibi iyileştirme süreçlerine de büyük katkı sunar” dedi. Yüksek teknoloji kullanımı
“Doğal afetlerin en yıkıcılarından birisi olan orman yangınları özelinde konuyu irdelemek” diyen Erenoğlu, “Özellikle içinde bulunduğumuz yaz mevsiminde yaşanan felaketlerin etkileri düşünüldüğünde yüksek teknoloji kullanımı hayati öneme sahiptir. Bilindiği gibi orman yangınları, hem doğal hem de insan kaynaklı nedenlerle çıkabilen ve orman ekosistemleri, biyoçeşitlilik, iklim değişikliği, insan sağlığı ve ekonomi üzerinde olumsuz etkileri olan doğal afetlerdir. Orman yangınlarının önlenmesi, erken tespiti, izlenmesi, müdahalesi ve sonrasında rehabilitasyonu için yüksek teknoloji kullanımı çok önemlidir. Temmuz 2023’te Çanakkale merkez ilçe ve çevresinde çıkan orman yangınlarında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi uzmanları tarafından Landsat uydu görüntüsü üzerinde analizler yapılarak yangından zarar gören yer yüzeyi ve bitki örtüsü modellendi. Ayrıca orman yangınına mâruz kalmış söz konusu bölgenin yangın öncesi ve sonrası uydu görüntüleri ayrıntılı biçimde ele alınarak etkilenen bölgenin büyüklüğü, yayılma yönü ve etkinin sınıflandırılması gibi istatistiksel analizler yapıldı. Bunun yanı sıra yangın sırasında yine üniversite araştırmacıları tarafından orman yangınına mâruz kalan alanlar üzerinde insansız hava araçları uçurularak yangının büyüklüğü ve yayılma yönüne ilişkin en güncel bilgiler yerdeki söndürme, soğutma ve ilk yardım ekipleriyle paylaşılmak suretiyle hızlı ve etkin müdahale sağlandı” dedi.
Yeni Şafak Gazetesi’nde yer alan bilgilere göre de Erenoğlu devamında ise şu ifadeleri kullandı:
“Teknik ve insan kaynağının kontrolü önemli”
Bu yangınlarda olası afetler için gerekli teknik ve insan kaynağının kontrol edilmesinin önemi üniversite ve yerel paydaşlar olarak karşımıza çıktı. Ve yangından sonra etkin kararlar alabilmek üzere yerelden teknolojik müdahalenin geliştirilmesi için bir çalıştay gerçekleştirildi. Çalıştay sonucunda temel sorun çözme önerisini tabii ki ilk başta sorunu oluşturmamak üzerine kurduk. Bu minvalde yereli güçlendirmek için eğitim faaliyetlerinin kentli ve kırsal nüfus üzerine etkisini tartıştık. Peyzaj çalışmalarında ve yeni alanların oluşmasında yere özgü ve yangına karşı dirençli türler kullanılmasının öneminin anlatılması en dikkat çekici önerilerden biri oldu. Çalıştayın kapsamlı raporu önümüzdeki günlerde kamuoyu ile de paylaşılacak. “Yerel yönetimlerle iş birliği güçlendirilmeli”
Yangın riski belirleme, tespit ve hasar çalışmalarında uydu, İHA ve drone verilerinin kullanımının yaygınlaşması ve Orman Yangını Erken Uyarı Sistemi oluşturulması kısa vadeli hedeflerimiz arasında olmakla beraber, doğal afetlerle mücadele etmek için, afet öncesi, sırası ve sonrasında etkin kararlar almak ve uygulamak gerekir. Teknolojik araçlar ve yöntemlerden bazıları GPS (Global Positioning System), insansız Hava Araçları (İHA) ve uzaktan algılamayı kullanmada yerel yönetimlerin rolü büyüktür. Yerel yönetimler, afet bölgelerinin ihtiyaçlarını en iyi bilen ve en yakın konumda olan kurumlardır. Bu nedenle, yerel yönetimlerin teknolojik araç ve yöntemlere erişimi, kapasitesi ve iş birliği güçlendirilmelidir. Yerel yönetimlerde teknolojik araç ve yöntemlerin kullanımı için özel bir birim veya ekip oluşturulmalı, teknolojik araç ve yöntemlerin kullanımı için standartlar ve prosedürler belirlenmeli, yöntemlerin kullanımı için izleme ve değerlendirme mekanizmaları kurulmalıdır. Devam eden felaketlerle sarsılan bir dünyadaki en sinsi tehlike, felaketin sıradan hale gelmesidir. Bununla her gün başa çıkmayı öğrenirken bunun ötesini hayal etme yeteneğimizi kaybetme riskiyle karşı karşıyayız. Afetlerin oluşumunu önleyemezsek bile erken tespit edebilir teknolojik gelişmelerle bu tehlikeye karşı bir panzehir oluşturabiliriz.”
