Güneş en büyük D vitamini kaynağıdır. Bol bol güneşten faydalandığımız bu yaz günlerinde biraz D vitamini hakkında bilgilenelim.
D vitamini, vücuttaki kalsiyum ve fosforun düzenlenmesine yardımcı olan önemli bir vitamindir. Aynı zamanda uygun kemik yapısının korunmasında da rol oynar. Ergokalsiferol (D2 vitamini) ve kolekalsiferol (D3 vitamini) dahil olmak üzere farklı D vitamini formları vardır. D vitamini bazı yiyeceklerde bulunabilir ya da güneş ışığına maruz kaldığında deride yapılır. Güneş ışığının olduğu dönemlerde, D vitamini yağda depolanır ve güneş ışığının olmadığı zamanlarda serbest bırakılır. D vitamini takviyeleri, D vitamini eksikliğini tedavi etmek ve önlemek için yaygın olarak kullanılır.
Yeterince güneş almayan kişiler ve 65 yaş ve üstü kişiler eksiklik riski altındadır. İnsanlar ayrıca zayıf ve kırılgan kemikler, kalp hastalığı, astım, saman nezlesi ve diğer birçok durum için D vitamini kullanırlar. Sağlıklı D vitamini düzeylerini korumak önemlidir. Bu, günde 400-1000 IU D vitamini alarak veya her gün güneşte 15-30 dakika geçirerek sağlanabilir.
Belirli hastalıklar için D vitamini kullanımına ilişkin araştırmalar şunları göstermektedir:
• Kanser. D vitamininin kanseri önlemedeki yararlarına ilişkin bulgular karışıktır. D vitamini takviyesinin belirli kanser riskini azaltıp azaltamayacağını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
• Bilişsel sağlık. Araştırmalar, kandaki düşük D vitamini seviyelerinin bilişsel gerileme ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, D vitamini takviyesinin bilişsel sağlık için faydalarını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
• Kalıtsal kemik bozuklukları. D vitamini takviyeleri, ailesel hipofosfatemi gibi D vitamininin emilememesinden veya işlenememesinden kaynaklanan kalıtsal bozuklukların tedavisine yardımcı olmak için kullanılabilir.
• Multipl skleroz. Araştırmalar, uzun süreli D vitamini takviyesinin multipl skleroz riskini azalttığını göstermektedir.
• Osteomalazi. D vitamini takviyeleri, kemik mineral içeriği kaybı, kemik ağrısı, kas zayıflığı ve yumuşak kemikler (osteomalazi) ile sonuçlanan ciddi D vitamini eksikliği olan yetişkinleri tedavi etmek için kullanılır.
• Osteoporoz. Çalışmalar, diyetlerinde yeterli D vitamini ve kalsiyum alan kişilerin kemik mineral kaybını yavaşlatabileceğini, osteoporozu önlemeye yardımcı olabileceğini ve kemik kırıklarını azaltabileceğini göstermektedir. Osteoporozu önlemek veya tedavi etmek için kalsiyum ve D vitamini takviyesine ihtiyacınız olup olmadığını doktorunuza sorun.
• Sedef hastalığı. Cilde D vitamini veya kalsipotrien adı verilen bir D vitamini bileşiği içeren topikal bir preparat uygulamak, bazı insanlarda plak tipi sedef hastalığını tedavi edebilir.
• Raşitizm. Bu nadir durum, D vitamini eksikliği olan çocuklarda gelişir. D vitamini takviyesi sorunu önleyebilir ve tedavi edebilir. D vitamini besinlerden az miktarda (yaklaşık yüzde 5-10) alınabilen bir vitamindir. Besinlerle depoların dolması ya da tam bir şekilde fayda görülmesi zordur. Bu yüzden besinlerle tüketimin yanında ayrıca takviye şeklinde alınır. Daha önce de söylediğimiz gibi en büyük kaynağı tabi ki güneştir. Peki hangi besinlerden D vitamini alabiliriz:
• Somon, uskumru ve ton balığı gibi yağlı balıklar
• Yumurta sarısı
• Peynir
• Sığır karaciğeri
• Mantar türleri
• D vitamini ile zenginleştirilmiş süt
• D vitamini ile zenginleştirilmiş tahıllar ve meyve suları
• Kanser. D vitamininin kanseri önlemedeki yararlarına ilişkin bulgular karışıktır. D vitamini takviyesinin belirli kanser riskini azaltıp azaltamayacağını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
• Bilişsel sağlık. Araştırmalar, kandaki düşük D vitamini seviyelerinin bilişsel gerileme ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, D vitamini takviyesinin bilişsel sağlık için faydalarını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
• Kalıtsal kemik bozuklukları. D vitamini takviyeleri, ailesel hipofosfatemi gibi D vitamininin emilememesinden veya işlenememesinden kaynaklanan kalıtsal bozuklukların tedavisine yardımcı olmak için kullanılabilir.
• Multipl skleroz. Araştırmalar, uzun süreli D vitamini takviyesinin multipl skleroz riskini azalttığını göstermektedir.
• Osteomalazi. D vitamini takviyeleri, kemik mineral içeriği kaybı, kemik ağrısı, kas zayıflığı ve yumuşak kemikler (osteomalazi) ile sonuçlanan ciddi D vitamini eksikliği olan yetişkinleri tedavi etmek için kullanılır.
• Osteoporoz. Çalışmalar, diyetlerinde yeterli D vitamini ve kalsiyum alan kişilerin kemik mineral kaybını yavaşlatabileceğini, osteoporozu önlemeye yardımcı olabileceğini ve kemik kırıklarını azaltabileceğini göstermektedir. Osteoporozu önlemek veya tedavi etmek için kalsiyum ve D vitamini takviyesine ihtiyacınız olup olmadığını doktorunuza sorun.
• Sedef hastalığı. Cilde D vitamini veya kalsipotrien adı verilen bir D vitamini bileşiği içeren topikal bir preparat uygulamak, bazı insanlarda plak tipi sedef hastalığını tedavi edebilir.
• Raşitizm. Bu nadir durum, D vitamini eksikliği olan çocuklarda gelişir. D vitamini takviyesi sorunu önleyebilir ve tedavi edebilir. D vitamini besinlerden az miktarda (yaklaşık yüzde 5-10) alınabilen bir vitamindir. Besinlerle depoların dolması ya da tam bir şekilde fayda görülmesi zordur. Bu yüzden besinlerle tüketimin yanında ayrıca takviye şeklinde alınır. Daha önce de söylediğimiz gibi en büyük kaynağı tabi ki güneştir. Peki hangi besinlerden D vitamini alabiliriz:
• Somon, uskumru ve ton balığı gibi yağlı balıklar
• Yumurta sarısı
• Peynir
• Sığır karaciğeri
• Mantar türleri
• D vitamini ile zenginleştirilmiş süt
• D vitamini ile zenginleştirilmiş tahıllar ve meyve suları
