Yüzyıllar boyunca hayvanların insanların en iyi dostları olduğunu söyleyebilir. Özellikle kedi ve köpekler insan hayatının birer parçası haline gelmiş, ailemizin ve yaşam alanlarımızın içine girmiştir. Ancak tabii ki hayvan hakları sadece evlerimizde bizlerle yaşayan ya da dışarıda gördüğümüz hayvanlar ile sınırlı değildir. Doğada yaşamını sürdüren, yaşam hakkı elinden alınan ya da yaşadığı alanlar yok edilen hayvanların da hakları vardır.
Ülkemizde, hayvan hakları 2004 yılında çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanun ile tüm hayvanların eşit olduğu ve kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. Bu kanuna göre; evde hayvan besleyen kişiler, evde bulunan hayvanı belediyeye bildirmek ve kaydettirmek ile yükümlüdür. Hayvan sahipleri hayvanı beslenemeyeceği ya da yaşaması için hayvanın türüne uygun iklimin olmadığı bölgelere terk edememektedir. Yani ancak hayvanını sahiplendirebilir ya da hayvan bakımevlerine bırakabilmektedir. Ayrıca, evde beslenilen hayvanın kaybolması ya da ölmesi durumunda da en geç 7 gün içerisinde belediyeye bilgi verilmelidir.
Hayvan hakları ihlallerinde ise ödenmesi gereken ceza bedelleri her sene Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Ülkemizde henüz hayvan hakları ihlali durumda hapis cezası yaptırımı bulunmamaktadır. Sadece para cezası uygulanmaktadır. Umuyoruz en yakın zamanda hayvan haklarına ilişkin hapis cezası düzenlemeleri yapılır.
SORU :Hayvan Bulunduranın Hukuki ve Cezai Sorumluluğu Nedir?
Hukukumuzda haksız fiilden dolayı sorumluluk genellikle kusur durumuna göre belirlenir. Ancak bazı hallerde kusursuz sorumluluk halleri söz konusu olur. Bu hallerden birisi de hayvan sahibinin sorumluluğudur. Şartları oluştuğu takdirde hayvan sahibinin sorumluluğu açısından kusur durumuna bakılmamaktadır. Hayvan bulunduranın sorumluluğu “özen sorumluluğu” içinde yer almaktadır. Bu sorumluluk, objektif özen görevinin yerine getirilmesine dayanan bir kusursuz sorumluluk halidir. Bu durum genelde evcil hayvan veya sermaye amacı ile çiftlik hayvan sahipleri bakımından getirilmiştir. Av, yaban veya vahşi hayvanların beslenmesi yasak olduğundan, bu hayvanın başkasına zarar vermesi nedeni ile oluşan zarardan kişinin şahsen sorumluluğuna gidilebilmektedir. Hayvan bulunduranın sorumluluğu ayrıcabir sebep sorumluluğudur. Hayvan bulunduran ancak zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumluktan kurtulabilmektedir. SORU :Hayvan Bulunduranın Hukuki Sorumluluğu İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Hayvan bulunduranın sorumluluğunun söz konusu olabilmesi için “zararın hayvan tarafından verilmiş olması” gerekmektedir. Yani zararın hayvanın kendi içgüdüsü ile hareket etmesi sonucunda doğmuş olması gerekmektedir. Ortaya çıkan zarar, eğer hayvanın yönetimi altında bulunduranın yanlış hareketinden meydana gelmişse, bu durumda kişinin kusur sorumluluğu devreye girdiğinden, kişi kusuru oranında sorumlu olacaktır.Doğan zararın ise hayvanın fiili sonucunda ortaya çıkması gerekmektedir.
Hayvan sahibinin ve/veya hayvan bulunduranın sorumluluktan kurtulabilmek için kurtuluş kanıtı getirebilir. Yani, hayvan bulunduran, bu zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz. Eğer bu ispat edilemezse hayvan sahibi, doğan zararı, kusuru bulunmadığı halde hayvan bulunduranın sorumluluğundan dolayı tazmin ile yükümlüdür. Ancak eğer hayvan, bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından ürkütülmüş olursa, hayvanı bulunduranın bu kişilere rücu hakkı saklıdır. Yani, bir kişinin sahibi olduğu hayvan, başka bir kişi tarafından ürkütülmüş ise, ve hayvan bunun neticesinde birine zarar vermiş ise zararı tazmin ile yükümlü olan hayvan sahibi, hayvanı ürküten kişiye rücu etme hakkına sahiptir. SORU :Hayvan Bulunduranın Cezai Sorumluluğu Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun Topluma Karşı Suçlar bölümünde “hayvanın tehlike yaratacak şekilde serbest bırakılması” maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır. Avukat Ezgi ENGİN
Hukukumuzda haksız fiilden dolayı sorumluluk genellikle kusur durumuna göre belirlenir. Ancak bazı hallerde kusursuz sorumluluk halleri söz konusu olur. Bu hallerden birisi de hayvan sahibinin sorumluluğudur. Şartları oluştuğu takdirde hayvan sahibinin sorumluluğu açısından kusur durumuna bakılmamaktadır. Hayvan bulunduranın sorumluluğu “özen sorumluluğu” içinde yer almaktadır. Bu sorumluluk, objektif özen görevinin yerine getirilmesine dayanan bir kusursuz sorumluluk halidir. Bu durum genelde evcil hayvan veya sermaye amacı ile çiftlik hayvan sahipleri bakımından getirilmiştir. Av, yaban veya vahşi hayvanların beslenmesi yasak olduğundan, bu hayvanın başkasına zarar vermesi nedeni ile oluşan zarardan kişinin şahsen sorumluluğuna gidilebilmektedir. Hayvan bulunduranın sorumluluğu ayrıcabir sebep sorumluluğudur. Hayvan bulunduran ancak zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumluktan kurtulabilmektedir. SORU :Hayvan Bulunduranın Hukuki Sorumluluğu İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Hayvan bulunduranın sorumluluğunun söz konusu olabilmesi için “zararın hayvan tarafından verilmiş olması” gerekmektedir. Yani zararın hayvanın kendi içgüdüsü ile hareket etmesi sonucunda doğmuş olması gerekmektedir. Ortaya çıkan zarar, eğer hayvanın yönetimi altında bulunduranın yanlış hareketinden meydana gelmişse, bu durumda kişinin kusur sorumluluğu devreye girdiğinden, kişi kusuru oranında sorumlu olacaktır.Doğan zararın ise hayvanın fiili sonucunda ortaya çıkması gerekmektedir.
Hayvan sahibinin ve/veya hayvan bulunduranın sorumluluktan kurtulabilmek için kurtuluş kanıtı getirebilir. Yani, hayvan bulunduran, bu zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz. Eğer bu ispat edilemezse hayvan sahibi, doğan zararı, kusuru bulunmadığı halde hayvan bulunduranın sorumluluğundan dolayı tazmin ile yükümlüdür. Ancak eğer hayvan, bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından ürkütülmüş olursa, hayvanı bulunduranın bu kişilere rücu hakkı saklıdır. Yani, bir kişinin sahibi olduğu hayvan, başka bir kişi tarafından ürkütülmüş ise, ve hayvan bunun neticesinde birine zarar vermiş ise zararı tazmin ile yükümlü olan hayvan sahibi, hayvanı ürküten kişiye rücu etme hakkına sahiptir. SORU :Hayvan Bulunduranın Cezai Sorumluluğu Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun Topluma Karşı Suçlar bölümünde “hayvanın tehlike yaratacak şekilde serbest bırakılması” maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır. Avukat Ezgi ENGİN
