Hiççilik-1

Nihilizm ya da hiççilik, en popüler tanımıyla, her şeyin anlamdan ve değerden yoksun olduğunu savunan felsefi görüştür. Nihilistler Tanrı’nın varlığını, iradenin özgürlüğünü, bilginin imkânını, ahlâkı ve tarihin mutlu sonunu reddederler. Genel geçer bir bilginin imkanından, varlığın niteliği ve niceliğinden şüphe eder, reddeder hatta bunları yok sayarlar. Özellikle 19. yüzyılın ortalarında Rusya’daki entelektüel gençler arasında yaygınlaşmış ve bu nedenle kendine büyük felsefi akımlar arasında yer buldu. Nihilizm bilgi felsefesi, ahlak ve siyaset alanında kabul görmüştür. Günümüzde birçok alt dala ayrılır.
Nihilist akım, Antik Yunan’daki ‘inkârcılık’ felsefisine dayanmaktadır. M.Ö. 483-374 yılları arasında yaşayan Yunan filozof ve sofist Gorgias, kuşkucu ve nihilist düşüncenin ‘fikir babası’ olarak görülür. Kendisini görecelikle sınırlamayan Gorgias, gerçek bir hiççiliğin ve şüpheciliğin savunucusu olmuştur. Hiçbir değerin var olmadığını, bilginin mümkün olamayacağını ileri süren Gorgias, insanlar bilgisiz olduğu için ikna yolu ile her şeyin kabul ettirilebileceğini savundu. ‘Nihilizm’ terimini ilk olarak Alman filozof Friedrich Nietzsche kullandı. Danimarkalı filozof Soren Kierkegaard ise, nihilist düşünce ile ilgili daha geniş araştırmalar yapmış ve yeni fikirler ortaya atmıştır. Nihilist akım veya hareket, Gorgias’ın iddialarına benzer iddialarla yeniden 19. yüzyıl ortalarında Rusya’da ortaya çıkmıştır. 1860’lı yıllarda özellikle Rus entelektüel gençler bütün otoriteyi reddetmiştir. İlk dönemlerde ahlaki, kültürel ve ilahi değerlerin hiçliği üzerine kurulmuştur. Gençler arasında moda haline gelen nihilizm akımı, daha sonra devlet tarafından kontrol altında tutulmak istenen bir yaklaşım olmuştur. Rusya’da ‘siyasi bir akım’ olarak evrim geçiren nihilist düşünce, siyasi tartışmalara yol açmıştır. Devlet tarafından baskı görmüş ve engellenmeye çalışılmıştır. Bazı siyasi cinayetlerde de nihilizm propagandasının izleri ortaya konulmuştur. İlk ortaya çıktığı dönemde ilahi ve ahlaki değerlerin reddedilmesi ile başlayan nihilizm, 1800’lü yıllarda siyasi ve felsefi bir akım haline gelmiştir. Hiççilik akımı, zamanla yeni ve ünlü simalar kazanmıştır. Dönemin ünlü filozofları ve düşünürleri Neyzen Tevfik, Friedrich Nietzsche, Henry Thomas Buckle, Arthur Schopenhauer, Max Stirner, Ludwig Andreas Feuerbach, Albert Camus, Jean Paul Sartre ve Herbert Spencer tarafından kabul görmüş ve desteklenmiştir. Nihilizmin önemli savunucularından ve temsilcilerinden biri olan Alman filozof Nietzsche, hiçbir değeri tanımayan ve var olan değerlere, düzene karşı çıkan isimlerden biridir. Nietzsche’ye göre eski değerler tamamen atılmalı, yok sayılmalı ve bütün değerler yeniden kurulmalı veya tanımlanmalıdır. Aynı zamanda yeni değerler ortaya çıkarabilen insan, üstündür ve özgürdür. Modern insanın benimsediği değerlerin geleneksel dayanaklarının çöktüğünü ileri süren Nietzsche, dünyada ‘tanrı’ kavramının yadırgandığını ve yok edildiğini de iddia etmiştir.