İran İslam Devrimi nedir

Bu devrim sonucunda, İran'ın monarşik yönetimi sona ermiş ve ülke, İslam Cumhuriyeti olarak yeniden düzenlenmiştir. Devrim, Batı yanlısı Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin yönetiminin devrilmesi ve Şii dini lideri Ruhollah Humeyni'nin önderliğinde yeni bir İslam Cumhuriyeti'nin kurulması ile sonuçlanmıştır.

Nasıl ve ne zaman oldu?

Öncesi ve arka plan:

1953'teki Darbe: İran'daki ilk önemli olaylardan biri, 1953'te ABD ve İngiltere'nin desteklediği bir darbe ile Başbakan Muhammed Mossadegh'in görevden alınmasıydı. Bu darbe, Şah'ın iktidarını pekiştirdi ve ülkenin Batı yanlısı bir yönetime sahip olmasına yol açtı.

Sosyal ve Politik Problemler: 1970'lerde, Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin modernizasyon ve batılılaşma politikaları, ekonomik ve sosyal eşitsizlikler, siyasi baskılar ve yolsuzluklar gibi problemlerle birleşti. Bu sorunlar, halk arasında geniş çaplı bir hoşnutsuzluğa yol açtı.

Devrimin aşamaları:

Protestolar ve Halk Hareketleri (1978-1979): Devrim, 1978'de başlayan geniş çaplı halk protestoları ile ivme kazandı. Şah'ın yönetimine karşı geniş bir sosyal hareket oluştu. Bu hareket, işçi grevleri, öğrenci protestoları ve dini liderlerin çağrılarıyla desteklendi.

Şah'ın Sürgünü: Şah, 16 Ocak 1979'da ülkeyi terk etti. Bu, devrimin önemli bir dönüm noktasıydı.

Humeyni'nin Dönüşü: Şii lideri Ruhollah Humeyni, 1 Şubat 1979'da İran'a döndü ve devrimci lider olarak ülkenin siyasi yönetimini üstlendi.

Sonuçları:

İslam Cumhuriyeti'nin kuruluşu: 1 Nisan 1979'da yapılan referandum sonucunda, İran İslam Cumhuriyeti olarak ilan edildi. Şii İslam yasalarına dayalı bir yönetim şekli benimsendi.

Yeni Anayasa: 1979'da kabul edilen yeni anayasa, ülkenin yönetim biçimini belirledi ve dini liderlerin siyasi güç kazandığı bir yapıyı öngördü.

Şah'ın Rejimi: Şah'ın monarşik rejimi sona erdi ve yerine İran İslam Cumhuriyeti kuruldu.

Kimler tarafından yapıldı?

Ruhollah Humeyni: Devrimin önderi olarak kabul edilen Şii dini lideri, halk hareketlerini koordine etti ve ülkeye dönüşüyle devrimi sonuçlandırdı. Humeyni, devrimden sonra ülkenin dini lideri ve başkanı oldu.

Şah Muhammed Rıza Pehlevi: İran'ın son Şah'ıydı ve devrim sırasında ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.

Halk Hareketleri ve Dini Liderler: Devrime çeşitli sosyal gruplar, işçi sendikaları, öğrenci hareketleri ve dini liderler destek verdi.

Sonuç

İran İslam Devrimi, 20. yüzyılın önemli siyasi olaylarından biridir ve İran'ın iç ve dış politikalarını köklü bir şekilde değiştirmiştir. Devrim, Batı yanlısı monarşik yönetimin son bulmasına ve İslam temelli bir yönetim biçiminin kurulmasına neden olmuştur.

HABER MERKEZİ