Neleri var görüyor musun?

Merhaba sevgili okurlar, nasılsınız? Shadenfreude diye bir kavram duymuş muydunuz? Shadenfreude, Almanca bir terim anlamı ise başkalarının mutsuzluğuna tanıklık ederken, o halde olmadığı için gizliden gizliye mutlu olma halidir. Shadenfreude, shaden ve freude kelimelerinin birleşimiyle oluşmuş bir kelimedir. Shaden kötü olay, freude ise sevinç anlamına gelmektedir. İki kelime birleşip kötülükten mutluluk duymak anlamına gelmiştir.
Başkaları acı çektiğinde kendini iyi hissetme, birinin başarısızlığını izlemekten zevk almak, bir kişinin küçük düşürüldüğünü öğrenme sonrası duyulan sevinç kulağa son derece korkunç, pis ve kötü gelse de böyle bir duygunun insanın doğasında var olduğunu biliyoruz. Bu duygu özellikle çocuklarda yetişkinlerden daha çok görülür, ancak yetişkinler de genellikle gizlenmiş olsa da kötülükten mutluluk duyma duygusu devam eder.
Bireyin benlik saygısı ve shadenfreude yoğunluğu arasında negatif bir ilişki vardır. Bireyin özgüveni ne kadar düşükse o kadar yoğun shadenfreude yaşayacaktır. Özgüvenin yüksek olduğu kişilerde daha az sıklık ve yoğunlukta shedenfreude yaşandığı görülür.
Dostun iyisi herbir günde
Adam Smith “Ulusların Zenginliği” adlı eserinde, “İnsanın bütün ömrünün birkaç dost edinmeye bile yetmediğini” belirtir. Sizlere dostun iyisini nasıl anlarsınız? Diye bir soru sorsam ne cevap verirsiniz? Birçoğunuzun bu sorunun cevabını ararken aklına “Dostun iyisi kara günde belli olur.” sözü gelir.
Peki gerçekten öyle mi dost dediğimiz kişiler kara günde ortaya çıkanlar mı? Dostluk ve yakın arkadaşlık konularında yapılan bilimsel araştırmalar; shadenfreude’un nedeni olarak; saldırganlık, rekabet ve adalet temelli üç itici güçten bahsediyorlar. Bazı kişiler acı çeken, zorluk yaşayan dostlarının yanındayken farkında olmadan gizliden gizliye bir sevinç yaşarlar. Örneğin, arkadaşının iflasına üzülen biri aynı zamanda içten içe: “İşte bak, o iflas etti, ama ben sapasağlam işlerime devam ediyorum.” şeklinde bir sevinç yaşayabilir. Ya da evliliğinde sorunu olan bir arkadaşıyla konuşurken: “Onun mutsuz bir evliliği ve sorunları var ama ben mutluyum ve evliliğimi sürdürüyorum.” Gibi düşüncelerle içten içe sevinebilir. Veya işinden atılan, geçim sıkıntısı yaşayan bir arkadaşının yaşadığı işsizlik sorununa “O işsiz ama ben çok şükür çalışmaya devam ediyorum.” Deyip mutlu olmak ve sevinmek. Araç kullanırken yolda yaralı ya da ölümlü kaza gördüğünüzde hafiften yavaşlar “vah vah” deyip yolunuza devam edersiniz ve iç dünyanızda “Bak ben sağlamım ve hayatıma devam ediyorum.” diye düşünebilirsiniz. Bu şekilde örnekler çoğaltılabilir.
Bilimsel araştırmaların sonuçlarına göre; başkalarının kayıplarına, mutsuzluğuna sevinmenin ardında sebep olarak başkalarının kayıplarından kazanç elde etme düşüncesi vardır. Bu insanlarda karşısındaki kişinin mutsuzluğu, acısı ya da şanssızlığına üzgün olsa dahi hissettikleri duygu sevinç oluyor.
Bazı insanlar vardır, insanların acılarından zevk alır; çünkü bu durum onların iyi hissetmelerini sağlar. Bu tip insanlar başkalarının acısını kendi kazancı olarak görürler. Buna en iyi örnek olarak karşı takımın yenilgisine sevinen taraftar grupları gösterilebilir.
Günlük yaşamımızda farklı şekillerde karşımıza çıkan bir durum daha vardır bu da sıradan bir insanın ortalama bir yaşam sürerken, etkin bir göreve gelince değişmesidir. Onlara verilen bu yetki onları adeta bir canavara dönüştürür ve siz bu olanlara hayret edersiniz.
12 Eylül 1980 darbesi döneminde acımasızca kraldan çok kralcı olan kişilikleri tanıdık. Bu kişilikler insanlara öyle ağır işkenceler uyguladılar ki, bu insanların cezaevlerinde ve işkencehanelerde birer canavara dönüştüklerine şahit olduk. Bu kişilikler böyle durumlarda yaptıklarıyla adaletin yerini
bulduğunu düşünürlerdi. Bu ve benzeri kişilerin geçmiş yaşamlarına baktığımızda genellikle kötü şeyler yaşamış, benlik saygısı olmayan, kendilerine özgüveni ya da etik değerleri olmayan insanlar olduklarını anlarsınız.
Sevgiyle kalın...
Mukaddes GEZER