Şehir ismini yakınlarındaki gümüş madenlerinden almıştır.Bölgede yapılan arkeoloji araştırmalarında ele geçen buluntular, buradaki yerleşimin MÖ 3000 yıllarına kadar uzandığını göstermektedir. MÖ 2000'in ortalarında Azzi ve Hayasalar buraya yerleşmiştir. Bu nedenle de, Gümüşhane’yi de içine alan bölgeye Hayasa-Azzi ülkesi denilmiştir. Mezopotamya’dan gelen Asurlu tüccarların, Gümüşhane ve yöresinde bulunan maden yatakları nedeniyle bölgeye ilgi duymuşlardır. Hitit İmparatorluk döneminde Gümüşhane çevresindeki gümüş yataklarının işletilmiştir. Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra bölgeye Urartular hakim olmuş, MÖ 8. yüzyıl sonlarına doğru Kimmer-İskit akınları başlamıştır. Daha sonra yöreye Medler, Persler ve Pontos Krallığı egemen olmuştur. MÖ 1. yüzyılda bölgede Romalıların hakimiyeti görülmektedir. MS 395’te Bizans İmparatorluğu toprakları içerisinde kalan Gümüşhane, MS 7. yüzyılda Bizans-Hazar askeri işbirliğine konu olan topraklar arasındaydı. Roma ve Bizans dönemlerinde yörede kurulu kente Argyropolis (Yunanca argyros: “gümüş” ve polis: "kent" demektir.) adı verilmiştir. Bu dönemde yörenin önem kazanmasının nedenleri, ticaret yolları üzerinde bulunuşu ve gümüş madenlerinden ötürüdür.
Ekonomi
Gümüşhane'nin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.tahıl tarlalarının büyük bölümü buğdaya ayrılmıştır.Buğday üretiminin büyük bölümü Kelkit ilçesinde gerçekleşir.Zaten ilçedeki tarım alanının %36'sı Kelkit ilçesindedir. Sanayi bitkilerinden şeker pancarı ekilir.Şeker pancarı komşu iller (Erzurum ve Erzincan) şeker fabrikaları açıldıktan sonra gelişmiştir.Meyvecilik önemlidir.Özellikle Harşit Vadisi'nin tabanında çeşitli meyve bahçeleri vardır.Bu meyvelerin en ünlüsü elmadır. Gümüşhane ilinde İlkçağ’dan beri işletilen ve ilin adını veren gümüş yatakları, 19. yüzyılın tükenmeye yüztutmuş ve önemini yitirmiştir. Günümüzde ise hiç işlenmemektedir. İlin başka yeraltı zenginliği Gümüşhane merkezde altın madenleri ve de Kelkit ilçesinde linyit yataklarıdır.Ayrıca merkez ilçede demir, bakır, çinko, kurşun yatakları vardır.
Gezilecek Yerleri
Altınpınar Limni Gölü Tabiat Parkı
Santa Harabeleri
Krom Vadisi
Satala Antik Kenti (Sadak Antik Kenti)
Kürtün Örümcek Ormanları
Sarıçiçek Köy Odaları
Kov Kalesi
Tomara Şelalesi
İmera Manastırı
Zigana Dağı Turizm Merkezi Mutfak
Gendime Pilavı
Evelik Dolması
Kartol Yahnisi
Fıtfıt Haşılı
Lemis
Kete
Kara Helva
Erişte Tatlısı
Herle
Ekonomi
Gümüşhane'nin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.tahıl tarlalarının büyük bölümü buğdaya ayrılmıştır.Buğday üretiminin büyük bölümü Kelkit ilçesinde gerçekleşir.Zaten ilçedeki tarım alanının %36'sı Kelkit ilçesindedir. Sanayi bitkilerinden şeker pancarı ekilir.Şeker pancarı komşu iller (Erzurum ve Erzincan) şeker fabrikaları açıldıktan sonra gelişmiştir.Meyvecilik önemlidir.Özellikle Harşit Vadisi'nin tabanında çeşitli meyve bahçeleri vardır.Bu meyvelerin en ünlüsü elmadır. Gümüşhane ilinde İlkçağ’dan beri işletilen ve ilin adını veren gümüş yatakları, 19. yüzyılın tükenmeye yüztutmuş ve önemini yitirmiştir. Günümüzde ise hiç işlenmemektedir. İlin başka yeraltı zenginliği Gümüşhane merkezde altın madenleri ve de Kelkit ilçesinde linyit yataklarıdır.Ayrıca merkez ilçede demir, bakır, çinko, kurşun yatakları vardır.
Gezilecek Yerleri
Altınpınar Limni Gölü Tabiat Parkı
Santa Harabeleri
Krom Vadisi
Satala Antik Kenti (Sadak Antik Kenti)
Kürtün Örümcek Ormanları
Sarıçiçek Köy Odaları
Kov Kalesi
Tomara Şelalesi
İmera Manastırı
Zigana Dağı Turizm Merkezi Mutfak
Gendime Pilavı
Evelik Dolması
Kartol Yahnisi
Fıtfıt Haşılı
Lemis
Kete
Kara Helva
Erişte Tatlısı
Herle