Psikolojik sorunların boşanma davasına etkisi

SORU 1:Evli çiftlerin boşanma süreçlerinde sıklıkla birbirlerinin psikolojik rahatsızlıklarının olduğu iddiasına boşanma davalarında rastlamaktayız. Peki bu iddianın boşanma davalarında boşanma sebebi olarak gösterilmesi ve kabul edilmesi hangi koşullarda mümkün olacaktır?
TMK 165. maddesi ile, eşlerden birinin akıl hastası olması sebebiyle ortak hayat, diğer eş için çekilmez hale geldiği takdirde ve hastalığın geçmesine olanak bulunmadığının resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmesi halinde bu eşe boşanma davası açma hakkı tanınmıştır. Ancak bilinmesi gerekmektedir ki; evlilik birliği içerisinde ortaya çıkan her akıl hastalığı boşanmaya sebep oluşturmaz. Akıl hastalığının özel boşanma sebebi kabul edilebilmesi için birtakım şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.
Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, açılacak davada mutlaka akıl hastalığı özel sebebine dayanılması gerektiğidir. Zira akıl hastalarının eylemleri iradi olmadığından akıl hastaları aleyhine diğer boşanma sebeplerine (zina, terk, evlilik birliğinin sarsılması vb) dayalı olarak boşanma davası açılamaz. Yine aynı sebeple, bu kişilerden tazminat da talep edilemez. Bunun yanı sıra söz konusu psikolojik rahatsızlığın tedavisi mümkün olmamalıdır. Eğer tedavisi var olan bir hastalık mevcutsa bu durumda psikolojik sorunlar nedeniyle boşanma davası açılması mümkün olmayacaktır; başka bir boşanma sebebine dayanılması gerekecektir. Eşlerden birisinin akıl hastalığı olduğu ve bunun tedavisinin mümkün olmadığı resmi sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmelidir.
SORU 2: Eşlerden birinin akıl hastalığı derecesinde olmayan psikolojik sorunlarının bulunması nedeniyle evlilik birliğinin sonlandırılması mümkün müdür?
Boşanma davası eşin psikolojik rahatsızlığı olduğu ve bu durumun evliliği çekilmez hale getirdiği iddiası ile açılması sıklıkla görülen bir durumdur. Bu durumun ortaya çıkmasında en önemli etmenlerden biri, psikiyatrik hastalıkların toplumda halen yeterince anlaşılmamış olmasıdır. Bunun nedeni, psikiyatrik rahatsızlıkların bir sağlık sorunu değil de kişisel zayıflık-kusur, gizlenmesi gereken utanç verici bir durum olarak görülmesidir. Durum böyle olunca psikolojik rahatsızlığı olan eş, hastalığı saklama çabasıyla ilaç tedavisini ve doktor takiplerini bırakmakta ve bir süre sonra hastalık nüksedince diğer eş tarafından “suçlu, yalancı’’ pozisyonuna düşmektedir.Psikiyatrik hastalıkların boşanmada kötüye kullanılmasının, evliliğinde çatışmalar olan ve ‘boşanma tehdidi’ altındaki eşlerde korku yarattığı için boşanma davası sürecinde eşler muayene gitmek ve ilaçlarını da kullanmak konusunda çekince yaşamaktadırlar.
Boşanma davası eşin psikolojik rahatsızlığı olduğu ve bu durumun evliliği çekilmez hale getirdiği iddiası ile açılmışsa, mahkeme kararı ile eş hakkında resmi bir kurumdan sağlık raporu alınacaktır. Ancak eşin rahatsızlığı tedavi edilebilir bir rahatsızlık ise ve eş tedavi olmayı reddetmiyor ise bu rahatsızlık başlı başına bir boşanma sebebi olarak değerlendirilmez.
Psikolojik sorunlar nedeniyle boşanmanın gerçekleşebilmesi için kanun koyucu bu sorunların akıl hastalığı derecesine ulaşmasını aramaktadır. Aynı zamanda eşlerden birisinin sahip olduğu hastalık nedeniyle diğer eş için ortak hayat sürdürülmesi çekilmez hale gelmiş olmalıdır. Bunun yanı sıra söz konusu psikolojik rahatsızlığın tedavisi mümkün olmamalıdır. Eğer tedavisi var olan bir hastalık mevcutsa bu durumda psikolojik sorunlar nedeniyle boşanma davası açılması mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte eşin psikolojik rahatsızlığının bulunması ve tedaviyi reddetmiyor olmasıyla birlikte bir tedavi sürecinin gerçekleşmesi, başlı başına bir boşanma sebebi kabul edilmemekle birlikte hâkimin boşanma kararı verebilmesi için bahsi olunan psikolojik rahatsızlık ve bu rahatsızlığın tedavisinin evlilik birliğine hasar vermesi gerekmektedir.