SORU 1: KAMBİYO SENEDİ VE GEÇERLİLİK KOŞULLARI NEDİR?
Günümüzde çeşitli sahalarda sıklıkla kullanılan kambiyo senetleri (bono, poliçe, çek) Türk Ceza Kanunu kapsamında hüküm altına alınan özel belgelerdir. Senet, karşı tarafa imzalanarak verilen ve bir maddi getirisi olacak olan belgedir. Bu belge ile, borçlu borcunu ödeyeceğini taahhüt eder. Senet kıymetli evrak niteliğinde olup alacaklı ve borçlu arasında imzalanır. Belli özelliklere tabi olmadıkları sürece, senetlerin bir geçerlilikleri olmaz. Senetin geçerli olması için;
• Senette poliçe ibaresinin yer alması,
• Senette yer alan imzalar,
• Tarih ve ödeme alanlarının doldurulmuş olması gerekmektedir.
TCK’ya göre özel nitelikteki kambiyo senetleri üzerinde yapılan tek taraflı değişiklik veya oynama resmi belgede sahtecilik suçu kapsamında yer alır.
SORU 2: SENETTE SAHTECİLİK SUÇU EYLEMLERİ NELERDİR?
Senette tarafların anlaşarak yeni bir senet düzenlemeleri şeklinde değişiklikler yapılabilir. Bu durum, borçlu kişinin bilgisi dahilinde ve imza atması şeklinde gerçekleşir. Bunun dışında, senet üzerinde yapılacak olan oynamalar, senette tahrifata tabidir, senette oynama ve sahtecilik suçuna girer. Senette oynama suçu genelde;
1. Senet üzerindeki rakamın değiştirilmesi
2. Senedin sahte olarak düzenlenmesi
3. Senedin diğerlerini aldatacak şekilde değiştirilmesi
4. Sahte belgenin kullanılması şeklinde işlenir. SORU 3: SENETTE SAHTECİLİK SUÇUNUN MAĞDURU KİMDİR?
Senette sahtecilik suçu şikayete tabi suçlar kapsamında ele alınmaz. Evrakta sahtecilik yapan şahıs, kamunun yani devletin güvenini sarsmış olduğundan, bu kişiler gıyabında davayı devlet açacaktır. Evrakta yapılan sahtecilik sebebiyle madden ve ruhen zarar gören kişiler varsa, konu hakkında zarara uğrayan kişiler olarak, soruşturma ve kovuşturma evresinde yer alırlar.
SORU 4: SENETTE SAHTECİLİK SUÇUNUN CEZASI NEDİR?
Türk Ceza Kanunu madde 204'e göre, bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. TCK m.205’e göre ise “Gerçek bir resmi belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.” Şeklinde düzenlenmiştir.
SORU 5: DÜZENLENEN SAHTE SENEDE KARŞI NE YAPILABİLİR?
Öncelikle TCK m.204 ve/veya 205.’e göre savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir. Ayrıca senette meydana getirilen oynamadan dolayı, gerçekte borçlu olmadığı bir edimin kendisine “borç” olarak dayatıldığı kişi, borçlu olmadığının tespit edilmesi maksadıyla menfi tespit davası açabilir.
Avukat Ezgi ENGİN
Günümüzde çeşitli sahalarda sıklıkla kullanılan kambiyo senetleri (bono, poliçe, çek) Türk Ceza Kanunu kapsamında hüküm altına alınan özel belgelerdir. Senet, karşı tarafa imzalanarak verilen ve bir maddi getirisi olacak olan belgedir. Bu belge ile, borçlu borcunu ödeyeceğini taahhüt eder. Senet kıymetli evrak niteliğinde olup alacaklı ve borçlu arasında imzalanır. Belli özelliklere tabi olmadıkları sürece, senetlerin bir geçerlilikleri olmaz. Senetin geçerli olması için;
• Senette poliçe ibaresinin yer alması,
• Senette yer alan imzalar,
• Tarih ve ödeme alanlarının doldurulmuş olması gerekmektedir.
TCK’ya göre özel nitelikteki kambiyo senetleri üzerinde yapılan tek taraflı değişiklik veya oynama resmi belgede sahtecilik suçu kapsamında yer alır.
SORU 2: SENETTE SAHTECİLİK SUÇU EYLEMLERİ NELERDİR?
Senette tarafların anlaşarak yeni bir senet düzenlemeleri şeklinde değişiklikler yapılabilir. Bu durum, borçlu kişinin bilgisi dahilinde ve imza atması şeklinde gerçekleşir. Bunun dışında, senet üzerinde yapılacak olan oynamalar, senette tahrifata tabidir, senette oynama ve sahtecilik suçuna girer. Senette oynama suçu genelde;
1. Senet üzerindeki rakamın değiştirilmesi
2. Senedin sahte olarak düzenlenmesi
3. Senedin diğerlerini aldatacak şekilde değiştirilmesi
4. Sahte belgenin kullanılması şeklinde işlenir. SORU 3: SENETTE SAHTECİLİK SUÇUNUN MAĞDURU KİMDİR?
Senette sahtecilik suçu şikayete tabi suçlar kapsamında ele alınmaz. Evrakta sahtecilik yapan şahıs, kamunun yani devletin güvenini sarsmış olduğundan, bu kişiler gıyabında davayı devlet açacaktır. Evrakta yapılan sahtecilik sebebiyle madden ve ruhen zarar gören kişiler varsa, konu hakkında zarara uğrayan kişiler olarak, soruşturma ve kovuşturma evresinde yer alırlar.
SORU 4: SENETTE SAHTECİLİK SUÇUNUN CEZASI NEDİR?
Türk Ceza Kanunu madde 204'e göre, bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. TCK m.205’e göre ise “Gerçek bir resmi belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.” Şeklinde düzenlenmiştir.
SORU 5: DÜZENLENEN SAHTE SENEDE KARŞI NE YAPILABİLİR?
Öncelikle TCK m.204 ve/veya 205.’e göre savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir. Ayrıca senette meydana getirilen oynamadan dolayı, gerçekte borçlu olmadığı bir edimin kendisine “borç” olarak dayatıldığı kişi, borçlu olmadığının tespit edilmesi maksadıyla menfi tespit davası açabilir.
Avukat Ezgi ENGİN
