Evlat edinme; kanunda belirtilen şartlara sahip olan kişiler tarafından yine evlat edinme şartları taşıyan çocukların, erginlerin veya kısıtlıların ebeveynliğinin üstlenilmesidir. Evlat edinme konusu Türk Medeni Kanunu’nun 305 ila 320. maddeleri arasında düzenlenmiş olup evlat edinen kişiye göre; tek başına evlat edinme, birlikte evlat edinme, üvey evlat edinme olarak 3’e; evlat edinilen kişiye göre ise küçüklerin evlat edinilmesi, erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi olarak 2’ye ayrılır.
SORU 1: Evlat Edinmenin Genel Şartları Nelerdir?
- Evlat edinen, evlat edinilenden en az 18 yaş büyük olmalıdır.
- Eşler kural olarak beraber evlat edinebilirler.
- Eşler birlikte evlat edinme yoluna başvurabilmeleri için evlilikleri minimum 5 yıldır devam ediyor olmalıdır.
- Eşlerin evliliği beş yılı tamamlamamış ise bu kez yaşlarına bakılır. Eşlerin evliliği beş yıllık süreyi karşılamıyor ise otuzuncu yaşlarını tamamlamış olmaları şartı aranır.
- Evlilikleri en az 2 yıldır sürmüş olması kaydı ile eşlerden biri, diğer eşin çocuğunu evlat edinebilir.
- Eşlerden biri 30 yaşını bitirmiş olması şartı ile birlikte evlat edinilmesinin mümkün olmadığını kanıtlar ise tek başına da başvuruda bulunabilir. Fakat bunun için kanunda belirtilen seçimlik şartlar vardır. Bunlar; diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun olması veya 2 yıldır kayıp olması veyahut nerede olduğunun diğer eş tarafından bilinmemesi ya da 2 yıldan fazla olmak üzere eşlerin birbirinden ayrı yaşıyor olmaları. Bu hususların herhangi birinin varlığı durumunda eşlerden biri tek başına başvuru hakkına sahip olur.
- 30 yaşını doldurmuş olan evli olmayan kişi tek başına evlat edinebilir.
SORU 2: Küçükleri Evlat Edinmenin Koşulları Nelerdir?
- Evlat edinilmek istenen küçük, evlat sahibi olmak isteyen tarafından en az 1 yıllık süre boyunca bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır.
- Evlat edinme herhalde küçüğün yararına olmalıdır.
- Evlat edinenin kendi çocuklarının hakları hakkaniyet gereği açık bir şekilde zarar görmemelidir.
- Ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızası önemlidir. Rızası yok ise evlat edinilemez.
- Ayırt etme gücüne sahip olsun veya olmasın vesayet altındaki küçük, vesayet daireleri tarafından verilen izin ile evlat edinilebilir.
- Bu hususta, evlat edinilecek olan küçüğün ana ve babasının rızası aranır. Rıza verilmesi halinde verilen işbu rıza beyanı, anne ve babanın veya küçüğün oturdukları yer mahkemesinde yazılı veya sözlü olması fark etmeksizin tutanağa geçirilir.
- Ana ve baba tarafından verilecek olan rıza küçüğün doğumundan itibaren altı haftalık süreyi tamamladıktan sonra verilebilir. Ana ve baba tarafından verilen rıza altı haftalık süre içerisinde geri alınabilir. Geri alınma durumunda evlatlık ilişkisi kurulmaz. Lakin geri almadan sonra bir kez daha ana ve baba tarafından rıza verilir ise bu rıza bir daha geri alınamaz.
SORU 3: Erginleri ve Kısıtlıları Evlat Edinmenin Koşulları Nelerdir?
- Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinebilmesi için, evlat edinenin eğer var ise altsoyunun açık rızası olmalıdır.
- Evlat edinecek olan evli ise muhakkak diğer eşin rızasının varlığı aranır.
- Sürekli bakıma muhtaç ve evlat edinen tarafından 5 yıl boyunca bakılmış ise
- Küçükken minimum 5 yıllık süre boyunca evlat edinen tarafından bakılmış ise
- Sayılanlar dışında diğer haklı sebeplerin olması durumunda, evlat edinen ve evlat edinilen aile halinde beş yıldır birlikte yaşıyor ise evlat edinilmesi mümkündür.
SORU 4: Evlat Edinmek İçin Nereye Başvurulur?
Evlat edinme hususunda görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşler birlikte evlat edinecek ise eşlerden birinin veya tek başına evlat edinilecek ise evlat edinecek olan kişinin oturma yeri Aile Mahkemesi yetkili mahkemedir. Aile Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde, başvuru Asliye Hukuk Mahkemesine yapılmalıdır.
Av. Ezgi ENGİN
